Trójbój - czym jest?

Trójbój siłowy nie jest sportem dobrze znanym i rozumianym przez ogół społeczeństwa. Najczęściej mylony bywa z kulturystyką. Co odróżnia trójboistów od kulturystów? Skąd wziął się ten sport i na czym polega?

1. Trójbój siłowy – podstawowe informacje
2. Trójbój a kulturystyka
3. Trójbój siłowy – zasady
4. Dyscypliny trójboju siłowego
5. RAW trójbój
6. Podsumowanie

Trójbój siłowy – podstawowe informacje

Trójbój siłowy – z angielskiego powerlifting - to dyscyplina sportów siłowych. W skład trójboju wchodzi przysiad ze sztangą na plecach, wyciskanie sztangi leżąc oraz martwy ciąg. Nie jest dyscypliną olimpijską w przeciwieństwie do dwuboju, w którego skład wchodzi rwanie i podrzut.

Początki trójboju sięgają schyłku lat 50 tych. Rozegrano wówczas pierwsze Mistrzostwa Wielkiej Brytanii.

Trójbój, jaki znamy dziś, ukształtował się dopiero dziesięć lat później, pod koniec lat 60-tych.

Pierwsze Mistrzostwa Świata w trójboju siłowym rozegrano w 1973 roku. Natomiast pierwsze Mistrzostwa Europy odbyły się w roku 1978 w Birmingham. W Polsce pierwsze Mistrzostwa rozegrano w roku 1977.

Trójbój a kulturystyka

Różnice między trójbojem siłowym a kulturystyką są znaczące. Głównym czynnikiem różnicującym te dwa sporty jest cel.

Kulturystyka to sport, którego celem jest estetyka wyglądu ciała, ważne jest budowanie masy mięśniowej, pozbywanie się tkanki tłuszczowej dla osiągnięcia lepszej „rzeźby” mięśni.

Trójbój siłowy to sport, którego celem jest podniesienie jak największej ilości kilogramów w każdej z trzech konkurencji: przysiadzie, wyciskaniu leżąc oraz martwym ciągu.

Trójboista nie musi dbać o proporcje sylwetki i jej równomierny rozwój, dla kulturysty niedociągnięcia oznaczają porażkę, bowiem jest on oceniany na zawodach pod kątem wyglądu i proporcji. Dla trójboisty najważniejsze jest podniesienie jak największego ciężaru z punktu A do punktu B. Nierzadko zdarza się, że zawodnicy trójboju są, kolokwialnie mówiąc, zatłuszczeni. Wygląd nie jest bowiem dla nich priorytetem. Niemniej jednak nie musi tak być.

Polecamy również: Czy trójbój siłowy nadaje się do budowania masy?

Znaczące różnice dotyczą sposobu trenowania. Trójboiści rzadko wykonywać będą więcej niż 6-8 powtórzeń w serii – zwłaszcza w ćwiczeniach głównych. Kulturyści natomiast w większości wypadków trenować będą na ciężarze nie większym niż 80-85% ciężaru maksymalnego, wykonując z reguły większą ilość powtórzeń w serii.

W dużym uproszczeniu, w długim horyzoncie czasowym trening kulturystyczny przyniesie mniejsze przyrosty siły, zaś z pewnością większe przyrosty obwodów ze względu na hipertrofię mięśniową.

Trójbój siłowy – zasady

Dokładne zasady przeprowadzania zawodów w trójboju siłowym określa Międzynarodowa Federacja Trójboju Siłowego (IPF).

Konkurencje przeprowadzane są w podziale na kategorie. Ze względu na wiek wyróżnia się kategorię juniorów, seniorów oraz weteranów. Ponadto wyróżnia się klasy: mistrzowska klasa międzynarodowa, mistrzowska klasa krajowa, klasa pierwsza I, klasa II oraz trzecia III.

Trzy boje, które wchodzą w skład trójboju siłowego, to: przysiad, wyciskanie leżąc oraz martwy ciąg.

Podczas każdego boju wykonuje się trzy podejścia, w których celem jest podniesienie jak największego ciężaru. Wyniki uzyskane w trzech bojach sumuje się, co daje wynik trójboju.

W poszczególnych kategoriach zwycięża ten, kto uzyska najwyższy wynik.

Dyscypliny trójboju siłowego

Przysiad ze sztangą

W trójboju siłowym przysiady wykonuje się najczęściej w wersji „low bar”. Sztanga spoczywa wówczas na linii wzdłuż grzebienia łopatek. Takie ustawienie sztangi pozwala na uzyskanie wyniku lepszego o około 10% niż w przypadku przysiadu „high bar”.

Po zdjęciu sztangi ze stojaków zawodnik musi przesunąć się w tył w celu zajęcia pozycji startowej. Kiedy zawodnik przyjmie pozycję startową z zablokowanymi kolanami, w pełnym wyproście i stoi nieruchomo, sędzia daje sygnał do rozpoczęcia boju. 

Po otrzymaniu sygnału zawodnik wykonuje przysiad. Wymagane jest obniżenie tułowia, aż do momentu, kiedy górna powierzchnia ud w stawie biodrowym znajdzie się niżej niż wierzchołki kolan. Zawodnik musi powrócić do pozycji wyprostowanej z zablokowanymi kolanami. Niedozwolony jest jakikolwiek ruch w dół podczas wstawania.

Po komendzie sędziego zawodnik odkłada sztangę na stojak. Dopuszcza się pomoc obsługi pomostu.

Przysiad to uniwersalne ćwiczenie ogólnorozwojowe, budujące siłę i masę całego organizmu. W trakcie wykonywania przysiadów trójbojowych ciało może znacznie wychylać się do przodu. Z reguły stosuje się bandaże na kolana, kostiumy oraz skrócony zakres ruchu.

Wyciskanie leżąc

Zawodnik kładzie się na ławeczce tak, by głowa, barki i pośladki dotykały jej powierzchni. Stopy muszą pozostawać w kontakcie z pomostem lub blokami. Głowa nie może znajdować się poza ławeczką. Pozycja musi zostać zachowana podczas wykonywania boju.

Po zdjęciu sztangi ze stojaków zawodnik czeka na sygnał sędziego do rozpoczęcia boju. Po otrzymaniu sygnału zawodnik opuszcza sztangę do klatki piersiowej i przytrzymuje ją przy klatce piersiowej przez określony czas. Następnie zawodnik wyciska sztangę do pełnego wyprostu ramion. Po otrzymaniu komendy, zawodnik odkłada sztangę na stojak.

Martwy ciąg

Zawodnik staje twarzą do frontu pomostu. Dowolnym chwytem podnosi sztangę obiema rękami aż do pełnego wyprostu. Na zakończenie boju nogi muszą być wyprostowane w kolanach, a barki odciągnięte do tyłu. Każde oderwanie sztangi od pomostu traktowane jest jako podejście.

Znani trójboiści i ich rekordy

Aktualnie najlepsze wyniki na świecie to:

• przysiad 490 kg - Karl Yang Christiansen z Norwegii
• martwy ciąg 408 kg - Tibor Mesaros z Węgier
• wyciskanie leżąc 400 kg - Frederik Smulter z Finlandii

W całym trójboju 1230 kg - Karl Yang Christiansen z Norwegii.

Najlepszym polskim zawodnikiem jest 15-krotny Mistrz Świata Jarosław Olech, który uzyskał 910 kg w kategorii do 74 kg.

Warto jednak mieć na uwadze, że są to rekordy osiągane z wykorzystaniem sprzętu, takiego jak koszulki do wyciskania, spodenki oraz kaftany. Koszulka na zawodach w wyciskaniu ma pomóc unieść więcej kilogramów. Działa przede wszystkim w pierwszej fazie wyciskania. Koszulka działa jak sprężyna. Gdy zawodnik opuszcza sztangę na klatkę, materiał oraz specyficzny sposób szycia powodują, że górna część koszulki, przede wszystkim rękawki, pod wpływem ciężaru odginają się, by po chwili pomóc wypchnąć sztangę ku górze.

Koszulki dla siłaczy mają sporo wad, jednak mają jedną zasadniczą zaletę: pomagają bić rekord. Przez to sporty siłowe budzą emocje. Sprzęt pomaga osiągnąć przebitkę w wysokości 10, 15, 20, a nawet 40-60kg. Kostium usztywnia sylwetkę, może dać wiele dodatkowych kg wyniku. Niestety osoby, które bez sprzętu nie osiągają dużych wyników, powinny zapomnieć o kupowaniu bandaży czy kostiumu. To tylko narzędzie wspomagające dla tych, którzy są już silni i chcą ustanawiać jeszcze lepsze wyniki.

RAW trójbój

RAW, czyli trójbój siłowy klasyczny, to odmiana bez koszulek do wyciskania, spodenek oraz kaftanów. RAW trójbój dopuszcza jednak wyposażenie takie jak pas czy taśmy na nadgarstki oraz taśmy/opaski na stawy kolanowe. Pas jest używany w celu wzmocnienia lędźwiowej części kręgosłupa oraz ułatwienia usztywnienia całej środkowej części tułowia w trakcie zejścia w dół, jak i wstawania w przysiadzie. Bandaże mogą bardzo zwiększyć bezpieczeństwo w trakcie ciężkich przysiadów. Redukują działanie sił ciągnących na dolną część mięśni czworogłowych i przyczepów mięśni czworogłowych na rzepce.

Co ważniejsze, bandaże mogą przyczynić się do zwiększenia przynajmniej o 5-10% ciężaru, który jesteście w stanie podnieść. Rekordy uzyskiwanie w kategoriach RAW są znacznie mniej imponujące niż te osiągane z wykorzystaniem sprzętu. Za to bardziej prawdziwe.

Jako ciekawostkę dodam, że już niedługo, bo w dniach od 30 listopada do 3 grudnia 2017 w Siedlcach odbędą się Mistrzostwa Świata w Trójboju Siłowym, Wyciskaniu Leżąc oraz w Martwym Ciągu RAW i EQ federacji WPA.

Podsumowanie

Trójbój siłowy jest dyscypliną sportową, kompleksowo sprawdzającą siłę mięśni całego ciała. W jej skład wchodzą trzy boje, wykonywane w następującej kolejności: przysiad ze sztangą na barkach, wyciskanie sztangi z klatki piersiowej leżąc tyłem na ławeczce oraz martwy ciąg.