Aktualizacja 16.05.2021
Coraz więcej nauki, coraz większa presja w pracy, kłopoty rodzinne, choroba. Śmierć bliskiej osoby. Ciężkie treningi. Uciążliwa dieta redukcyjna. Jestem przekonany, że przynajmniej kilka z tych rzeczy nie jest Ci zupełnie obca. A jeśli tak jest, jesteś poddawany czynnikom stresotwórczym.
Stres jest naturalnym stanem człowieka i jeśli tylko nie przekracza jego zdolności do radzenia sobie z nim - wszystko jest w porządku. Gorzej, gdy jest on uporczywy lub niezwykle silny. W takim przypadku może stanowić ogromne wyzwanie dla organizmu.
W związku z tym, że ze stresem stykamy się wszyscy, tak wielką popularnością cieszą się suplementy, które pomagają nam radzić sobie z nim. Całą ten klasę nazywamy adaptogenami. Ich głównym zadaniem jest zwiększanie odporności organizmu na stres.
Co ciekawe, wiele roślin zaliczanych do adaptogenów, wykazuje także wielokierunkowe działanie, mogące poprawiać kondycję fizyczną i psychiczną ludzkiego ciała. Dlatego analizując poszczególne adaptogeny, nie należy być zdziwionym, że ekstrakt z danej rośliny znajduje tak wiele, czasem odległych od siebie, zastosowań wspierających zdrowie człowieka.
Głównymi adaptogenami są:
- Ashwagandha - Withania somnifera
- Miłorząb japoński - Ginkgo biloba
- Melisa - Melissa officinalis
czy omawiany w tym artykule
- Różeniec górski - Rhodiola Rosea
Różeniec górski - Rhodiola Rosea - Słowo wstępu
W artykule podaje obie nazwy polską i łacińską, ze względu na to, że producenci suplementów różnie oznaczają ekstrakty w nich zawarte. W przypadku różeńca górskiego możemy czasem natrafić również na nazwę - korzeń arktyczny.
Rhodiola rosea jest wieloletnią byliną z rodziny gruboszowatych. Jak po ostatniej nazwie łatwo się domyślić, różeniec górski najszybciej doceniły ludy mieszkające w północnych regionach Europy: w Skandynawii, Islandii czy też północnych rejonach Brytanii. Różeniec górski można znaleźć także w północnych regionach Azji oraz Ameryki Północnej - w Kanadzie i na Alasce. Można znaleźć wzmianki o tym, że po różeniec górski z ogromną pasją sięgali Wikingowie po to, aby dodać sobie więcej sił witalnych, walczyć ze zmęczeniem, poprawiać wydajność pracy, walczyć z osłabieniem i zwiększać wytrzymałość. Jak łatwo się domyślić, wszystkie te cechy przydawały im się podczas licznych podbojów.
Współczesna nauka potwierdza spostrzeżenia starożytnych ludów co do właściwości wspierania możliwości ludzkiego organizmu za pomocą różeńca górskiego. W związku z tym, że jest on jednym z najbardziej znanych adaptogenów, większość osób kojarzy korzeń arktyczny z walką ze stresem. Jednak wspomniałem już, że większość adaptogenów może wywierać wielokierunkowe wspierające działanie na organizm ludzki. Tak też się dzieje w przypadku różeńca górskiego. Naukowcy badający wpływ różeńca górskiego na organizm człowieka zauważyli, że substancjami najbardziej czynnymi zawartymi w nim są salidrozydy oraz rozawiny.
Czasem zdarza się tak, że niektórzy producenci suplementów wykorzystują zmielone części roślin. W takim przypadku nie do końca wiemy, jak może się ów suplement zachowywać. Zdecydowanie lepiej wybierać takie preparaty, gdzie podana jest standaryzacja na czynniki aktywne, w przypadku różeńca górskiego na salidrozydy lub/i rozawiny.
Wspieranie układu nerwowego
Różeniec górski może wywierać pozytywny wpływ na naszą pamięć i sprawność funkcji poznawczych. Jako główne mechanizmy działania korzenia arktycznego w tym aspekcie naukowcy, wskazują poprawę odporności na stres (i to zarówno fizyczny, jak i psychiczny) oraz zdolności różeńca górskiego do walki z nadmiarem wolnych rodników.
Dla przykładu w badaniu, w którym wzięło udział prawie 500. uczestników stosowanie 3 razy dziennie ekstraktu z różeńca po 50 mg, wykazało poprawę w parametrach takich jak zmęczenie czy spadek zdolności do pracy. Gdy studentom przygotowującym się do egzaminu podawano 100 do 150 mg ekstraktu z różeńca górskiego, 1-2 razy dziennie, obserwowano poprawę jakości nauki, a także zapobieganie utracie zdolności do pracy w wyniku postępującego zmęczenia.
Naukowcy zaobserwowali także poprawę w aspektach takich jak zdolność do wykonywania obliczeń, percepcja audiowizualna i pamięć krótkotrwała. Co ciekawe najlepsze rezultaty uzyskiwano wtedy, gdy stosowano różeniec górski w określonym czasie, np. 6. tygodni, wtedy, gdy był najbardziej potrzebny. Jednak naukowcy zaproponowali, że być może zwiększenie dawki, pozwoliłoby dłużej cieszyć się z korzyści z suplementowania różeńcem górskim.
Wspieranie wysiłku sportowca i osób ciężko pracujących
W wielu eksperymentach badacze potwierdzili również zdolność różeńca górskiego do zwiększania zdolności do pracy oraz skrócenia czasu regeneracji po wystąpieniu wyczerpującego wysiłku fizycznego. Inne, szczególnie cenne dla sportowców dyscyplin wytrzymałościowych, odkrycie dotyczące różeńca górskiego wskazuje na możliwą poprawę zdolności do dalszego wykonywania treningów, pomimo pojawiającego się zmęczenia.
Ciekawe badanie łączące zdolności różeńca górskiego do poprawy działania układu nerwowego oraz wytrzymałości sportowców, wykonali badacze na grupie biathlonistów, klasy mistrzowskiej, gdzie udowodniono, że osoby przyjmujące różeniec górski na godzinę przed zawodami, poprawiły w testach dokładność strzelania, wykazywały się mniejszym drżeniem ramion i poprawą kondycji oraz spokojniejszą akcją serca.
Walka ze zmęczeniem przy pomocy redukcji poziomu stresu
Kolejne ciekawe działanie łączne różeńca górskiego na zmęczenie i stres, obserwowano u pacjentów z zespołem zmęczenia - trwającego minimum 2 tygodnie, pojawiającego się w wyniku czynnika stresotwórczego trwającego minimum 6 miesięcy. Naukowcy obserwowali zmniejszenie objawów zmęczenia i poprawę uwagi, już po czterech tygodniach stosowania korzenia arktycznego. Jednocześnie badacze wykazali związek między zdolnością różeńca górskiego do obniżenia poziomu kortyzolu a poprawą funkcji poznawczych.
Inne możliwe korzyści ze stosowania różeńca górskiego
Wspomniałem, że adaptogeny wykazują wielorakie działanie wspierające ludzki organizm. Warto wymienić więc także:
- działanie optymalizujące pracę układu odpornościowego
- działanie optymalizujące pracę wątroby
- działanie optymalizujące poziom cukru we krwi
- działanie optymalizujące funkcje seksualne
a także zastosowania wybitnie sportowe takie jak:
- przyspieszenie przebiegów procesów przyrostu mięśni
- zwiększenie wydolności i wytrzymałości sportowców
Moim zdaniem tzw. adaptogeny są dosyć mocno przereklamowane, a próbowałem już wielu w różnych dawkach i okresach czasowych tj. pozwalających na "nasycenie" organizmu. Dla mojego organizmu lipa. Pozdrawiam.