Co drugi temat dotyczący sterydów anaboliczno-androgennych na popularnych stronach portali w sieci dotyczy skutków ubocznych, w tym autorzy szeroko opisują niezwykłą agresję po farmakologii. Niestety, mimo obszernych artykułów i licznych opracowań naukowych bardzo niewiele wskazuje na realność zjawiska „furii sterydowej”. Ponadto z badań wiemy, iż od 1 do 3% populacji w USA miało do czynienia z SAA.

  1. SAA w USA

SAA w USA

W USA około 3 milionów osób używa SAA w celach nie-terapeutycznych i dawkach ponadfizjologicznych, a 60% z nich nie startuje w żadnych zawodach – tylko trenuje rekreacyjnie, w celach sylwetkowych. (Evans, 2004; Kanayama et al., 2010). Wg innych danych w USA 1-3% ludności stosowało sterydy anaboliczno-androgenne (Kashkin K.B, Tokish J.M). Ludność USA w 2014 wynosiła 318.9 mln, a więc ponad 3.1 mln do nawet ponad 9.5 mln osób stosowało SAA.

Wg kolejnych badań, SAA przyjmowało w okresie całego życia przynajmniej raz, 3-4 miliony osób w USA. Niektóre badania sugerują, iż nawet mężczyźni w wieku powyżej 40 lat stosują SAA, co świadczy o wieloletnim doświadczeniu. Wg kolejnych danych (opartych na meta analizie 187 badań) na świecie 3.3% ludzi stosuje SAA.

Wniosek

Gdyby SAA wywoływały tak silne skutki uboczne i miały tak potężny wpływ na agresję – w Europie i USA od lat 50’ XX wieku mielibyśmy do czynienia z największym kryzysem w dziejach!

„Skoro sterydy nie wywołują agresji, to dlaczego tak wielu kulturystów skazano za morderstwa?”

Tylu? Znalazłem nieliczne przykłady. Zgadza się, za morderstwo Melissy James skazano Craiga Titusa (zawodowego kulturystę, IFBB). Ale ... nie tylko był on skazany wcześniej za handel narkotykami, ale jeszcze uzależniony od opioidów (brał chlorowodorek oxykodonu i prawdopodobnie morfinę, jak zeznali świadkowie). Został uznany winny zbrodni 30 maja 2008 roku, otrzymał od 21 do 51 lat więzienia. Będzie miał możliwość zwolnienia warunkowego nie wcześniej niż 23 grudnia 2026 roku.

Kolejny przykład to Sebastian Mercante, który obwiniał teściową o rozpad małżeństwa. Jego żoną była Claire Tortill. Po kilku latach związek ostatecznie się rozpadł, a Mercante zabił swoją teściową i jej syna. Napisał też krwią na parkingu w Birmingham „wal się claire”. Tylko chciałbym zwrócić uwagę na to, iż sporty siłowe uprawiają miliony ludzi, a w każdej grupie znajdzie pewien procent osób spełniających kryteria różnorakich zaburzeń psychicznych wg klasyfikacji DSM–5 czy ICD-10/11.

Ponadto Mercante był żołnierzem Legii Cudzoziemskiej, nie wiemy, czy nie cierpiał z powodu PTSD oraz, czy nie był uzależniony od alkoholu, czy narkotyków (temat PTSD oraz alkoholu rozwinę w dalszej części tekstu).

„Dlaczego tak wielu kulturystów, którzy biorą sterydy anaboliczno-androgenne klasyfikuje się jako osoby z zaburzeniami?”

DSM to podręcznik, który stawia sobie za cel przedstawienie kryteriów diagnostycznych wszystkich zaburzeń psychicznych rozpoznawanych w systemie opieki zdrowotnej Stanów Zjednoczonych. Pope i Katz przeprowadzili wywiady z kulturystami i graczami futbolu amerykańskiego stosującymi SAA- wniosek 22% z nich miało wahania nastroju.

W kolejnym badaniu Pope i Katz wykazali, iż 23% pacjentów nadużywających SAA spełnia kryteria DSM-III dla zaburzeń nastroju, od dużych zaburzeń depresyjnych do zaburzeń dwubiegunowych typu I oraz II.

Zgadza się, ale … po pierwsze – jak ironizuje w swoim wystąpieniu Jon Ronson kiedyś DSM stanowiło cienką książeczkę, rozrosło się do 947 stron w edycji V. Ronson stwierdził, iż po lekturze DSM zdiagnozował siebie 12 różnych zaburzeń.

Po drugie – wielokrotnie wykazywano, iż diagnozy psychiatryczne pozostawiają wiele do życzenia. Wielki kryzys wywołała publikacja Kendell RE i wsp. z lat 70’ XX wieku, gdzie wykazano iż psychiatrzy amerykańscy i brytyjscy stawiali kompletnie różne diagnozy, gdy oglądali film z tymi samymi pacjentami.

Drugi szok wywołał w 1973 r. Rosenham („On Being Sane in Insane Places”), gdy udowodnił, iż jego w pełni zdrowi psychicznie „pacjenci” (młody absolwent psychologii, trzech starszych psychologów, pediatra, psychiatra, malarz, gospodyni domowa) nie tylko nie zostali zdemaskowani jako zdrowi, ale wręcz uwięzieni w szpitalach psychiatrycznych, na okres średnio 19 dni. Jedyne, na co się wstępnie skarżyli to głosy powtarzające kilka słów („pusty”, „łomot”), później zachowywali się całkowicie normalnie. Wszyscy zostali zdiagnozowani jako chorzy, jeden miał mieć schizofrenię, reszta „schizofrenię w remisji”.

Kolejny warty zastanowienia przykład dotyczy zdrowego psychicznie młodego człowieka, który przesadził z opowieściami, chcąc uniknąć więzienia (posłużył się cytatem z biografii seryjnego mordercy Teda Bundy). Odniósł pyrrusowe zwycięstwo, zamiast na 5 lat do więzienia trafił na 12 lat do Broadmoor (szpitala dla obłąkanych połączonego z więzieniem). Nikt nie traktował go jak osoby zdrowej, od momentu nadania „etykiety” jego prawa przestały istnieć.

Po trzecie naukowcy za bardzo nie wiedzą, z czym mają do czynienia, skoro w DSM-5 używają zwrotów „zatrucie”, „oszołomienie” w kontekście SAA. Termin intoxication dobrze wiąże się z alkoholem, benzodiazepinami, opioidami czy innymi narkotykami i kompletnie traci sens w przypadku sterydów anaboliczno-androgennych. One (w odróżnieniu od alkoholu czy narkotyków) są bardzo wolno metabolizowane przez wątrobę, a domięśniowa iniekcja wielu środków powoduje uwalnianie substancji aktywnej przez 5-7 czy nawet 50-60 dni (nowe formy testosteronu o wolnej kinetyce).

Ponadto nawet ogromna dawka SAA nie powoduje upośledzenia zdolności manualnych, refleksu, nie wywołuje zaburzeń równowagi, dyzartrii, spowolnienia psychoruchowego, niezborności ruchów (ataksji), zaburzeń widzenia, senności, obniżenia zdolności poznawczych, zaburzeń pamięci, nie dyskwalifikuje danej osoby pod względem obsługiwania urządzeń mechanicznych.

Na dodatek nikt nie wykazał uzależniającego potencjału SAA (może na zasadzie uzależnienia psychicznego, nie fizycznego). W przypadku SAA ciężko mówić nawet o zespole abstynencyjnym czy syndromie odstawienia (typowym dla opioidów, mniej charakterystycznym i nasilonym w przypadku alkoholu etylowego). „W odróżnieniu od innych rodzajów toksykomanii, w alkoholizmie występuje głównie uzależnienie psychiczne, natomiast somatyczne objawy wywołane abstynencją są dość nikłe”.

Ponadto wielu autorów (np. Stanisław Pużyński) zwraca uwagę na brak poprawnych definicji oraz używanie nieprawidłowych określeń, mieszanie zespołów chorobowych i objawów w klasyfikacjach używanych w wielu krajach. W części przepisów nadal używa się sformułowania „choroba psychiczna” (np. w kodeksie karnym: „Nie popełnia przestępstwa, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem”).

W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) używa się sformułowania „zaburzenie” (disorder). „Spektakularnym efektem tych działań było opracowanie systemu klasyfikacyjno-diagnostycznego DSM w Stanach Zjednoczonych z jego najnowszą wersją DSM-IV oraz wprowadzenie przez Światową Organizację Zdrowia nowej klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania (ICD-10). W obu tych systemach termin „choroba psychiczna” nie występuje – został zastąpiony (tam, gdzie było to możliwe i celowe) określeniem: „zaburzenie” (disorder, ang.)” 

Kulturyści czy bokserzy – kto popełnia więcej przestępstw?

Mogę wymienić dużo większą liczbę popełniających przestępstwa i zbrodnie np. bokserów – np.

  • Edwin Valero (mistrz WBA, WBC) zadźgał swoją żonę w Wenezueli.
  • James "The Harlem Hammer" Butler – skazany za zabójstwo.
  • Rubin "Hurricane" Carter – został skazany na dożywocie za zabicie 3 osób, odsiedział 19 lat.
  • Esteban De Jesús – mistrz świata WBC, dostał dożywocie za zabicie 17-latka, odsiedział część kary, przedwcześnie zmarł na AIDS.
  • Bernard Hopkins (tytuły mistrzowskie IBF, WBA, WBC)– był członkiem gangu, otrzymał wyrok 18 lat za 9 przestępstw, w tym napady z bronią w ręku. Odsiedział 5 lat i wyszedł na wolność w 1988 r. 
  • James Kirkland- siedział za nielegalne posiadanie broni.
  • Diego Corrales odsiedział 14 miesięcy za pobicie żony.
  • Luis Resto – skazany za napaść i nielegalne posiadanie broni, dostał 2.5 roku.
  • Trevor Berbick – skazany za napaść seksualną na opiekunkę dzieci, dostał 5 lat, odsiedział 15 miesięcy.
  • Tommy Morrison (mistrz WBO) – posiadanie broni i narkotyków.
  • Riddick Bowe – skazany za uprowadzenie żony i dzieci, odsiedział 17 miesięcy.
  • Michael Nunn – skazany za zakup 1 kg kokainy.
  • Ike Ibeabuchi – próba gwałtu na striptizerce.
  • Tony Ayala, Jr. – skazany za włamanie i gwałt, dostał 35 lat, wyszedł po 16 latach.
  • Dwight Muhammad Qawi był skazany za napad z bronią w ręku (odsiedział 5 lat).
  • Mike Tyson –jeden z najlepszych bokserów wszechczasów (tytuły IBF, WBA, WBC), był oskarżony o gwałt na Desiree Washington (słusznie czy nie, do dzisiaj nie wiadomo). Odsiedział 3 z 6 lat, wyszedł na wolność w 1995 r. Z pewnością był winien w sprawie pobicia dwóch kierowców Abmieleca Saucedo oraz Richarda Hardicka (po kolizji był tak wściekły, iż jednego kopnął w krocze, drugiego uderzył w twarz). Dostał za to rok więzienia. Tyson zasłynął też odgryzieniem kawałka ucha Holyfielda oraz ugryzieniem go w drugie ucho. Dostał za to 3 miliony dolarów kary oraz stracił licencję bokserską. Kiedyś kopnął swojego promotora w głowę, z wściekłości. Tyson w momencie napaści na innych uczestników ruchu drogowego nie zdawał sobie sprawy, iż grozi mu 20 lat więzienia (za popełnienie kolejnego przestępstwa, na zwolnieniu warunkowym). Tyson przyznał się, iż wielokrotnie wychodził do walk pod wpływem kokainy i marihuany (oszukiwał testy posługując się fałszywym penisem i zbiornikiem moczu). Miał problem z alkoholem, nałogi go zrujnowały – fizycznie i finansowo; walczył w latach 80 i 90 XX wieku.
  • Sonny Liston – jeden z najlepszych bokserów wszechczasów, był ... przestępcą. Aresztowany 19 razy, od napadów z bronią w ręku po napad na funkcjonariusza policji. Odsiedział dwa lata, wyszedł na zwolnienie warunkowe, miał powiązania z przestępczością zorganizowaną.
  • Charles "Kid" McCoy – zastrzelił mężatkę z którą mieszkał (Teresę Mors), gdyż chciała ona wrócić do swojego męża, postrzelił także 3 inne osoby Osiadywał karę od 1925 do 1932 r. (wyszedł na wolność dzięki zwolnieniu warunkowemu). Popełnił samobójstwo w 1940 r.
  • Pernell Whitaker (mistrz IBF, WBA, WBC) – miał liczne problemy za zażywanie i posiadanie kokainy, odsiedział 27 miesięcy.
  • Carlos Monzon – wyrzucił swoją żonę z balkonu w 1988 r., dostał za to 11 lat. Ponadto bił żonę, inne kobiety, paparazzi.
  • Jack Johnson – skazany za przemyt ludzi, a konkretnie prostytutek.
  • Wielokrotni mistrzowie Polski w boksie handlowali narkotykami –amfetaminą, MDMA i innymi substancjami, nielegalnie produkowaną bronią, materiałami wybuchowymi - byli zamieszani w wiele poważnych przestępstw. Pod koniec lat 90. w Świdnicy stworzyli gang zajmujący się głównie handlem narkotykami. Po kilku latach zostali rozpracowani przez policję i prokuraturę, która zakończyła śledztwo aktem oskarżenia obejmującym 33 osoby. Oprócz handlu i przemytu narkotyków zostali oskarżeni także o handel bronią i czerpanie korzyści z nierządu. Zatrzymani zostali m.in. Stanisław Staszuk, Piotr Treczyński i inni.
  • Evangelos Goussis – uzbecki bokser i kickbokser (mistrz świata WKA) skazany za zabicie 2 osób.
  • Floyd Mayweather, Jr. – napaść na byłą dziewczynę.
  • Floyd Mayweather, Sr. – przemyt narkotyków (kokainy).

Mogę też napisać o skazanych za morderstwo Odina Lloyda futboliście Aaronie Hernandezie (popełnił samobójstwo), o skazanym za spisek mający na celu zabicie żony Rae Carruthu, o skazanym za zabicie 7 osób futboliście Robercie Rozier (znanym też jako Robert Rameses). Przyczyny zbrodni bokserów czy futbolistów można doszukiwać się we wcześniejszych istniejących psychopatologiach, ale warte rozważenia są również urazy mózgu wynikające z doznawanych wstrząsów – obecnie zespół jest znany jako CTE - przewlekła urazowa encefalopatia. Zespół jest znany od 1928 r. został opisany przez Harrisona Martlanda.

Przykładowo: „Jovan Belcher […] futbolista Kansas City Chiefs najpierw zabił swoją partnerkę, a później pojechał przed stadion klubu i tam popełnił samobójstwo”. W jego mózgu wykryto zmiany typowe dla CTE.

W jednym z badań udowodniono, iż wśród osób zawodowo boksujących w Wielkiej Brytanii w latach 1929-1955:

  • 17% ma CTE (przewlekłą urazową encefalopatię)
  • 40% zaburzenia równowagi, zaburzenia mowy lub jest alkoholikami

Dlaczego testosteron wiąże się z przemocą?

To proste, zawsze należy znaleźć kozła ofiarnego. W wielu badaniach np. Kreutz I Rosel posługiwano się przestępcami. W 1972 r. wykazano, iż osadzeni popełniający brutalne czyny mają wyższe stężenia testosteronu. 10 z 11 więźniów popełniających brutalne przestępstwa miało najwyższe stężenia testosteronu, a 9 z 11 którzy popełniali inne przestępstwa miało najniższe stężenia testosteronu.

Należy jednak podchodzić do tych badań z dużą ostrożnością, gdyż często bazowały one na ankietach, a badane grupy były nieliczne i specyficzne – więc nie muszą mieć żadnego odniesienia do normalnych warunków i zwykłej populacji. Z tego samego powodu osoby, które skorzystałyby z populacji więźniów skazanych za przestępstwa seksualne, do oceny zachowań seksualnych stworzyłyby obraz niemający nic wspólnego z rzeczywistością (takie nadużycia też się zdarzają).

Jednakże bardzo rzadko udaje się wykazać, aby podawanie ponadfizjologicznych dawek testosteronu było skorelowane z agresją:

  • Tricker R i wsp. 1996 - nie stwierdzono wpływu ponadfizjologicznych dawek testosteronu na agresję u mężczyzn w wieku 19-41 lat (nawet przy dawce 600 mg t. enanthate tygodniowo!), 
  • Shalender Bhasin i wsp – 2001 – nie stwierdzono wpływu ponadfizjologicznych dawek testosteronu na agresję u 61 mężczyzn w wieku 18-35 lat (nawet przy podawaniu 600 mg tygodniowo, co kilkukrotnie przekracza normę dla młodego mężczyzny).
  • O'Connor DB, 2002 r. – brak związku dawki 200 mg testosteronu enanthate tygodniowo z agresją i wahaniami nastroju (komentarz: po podaniu 125 mg testosteronu egzogennego na wodzie lub oleju - uzyskujemy poziom fizjologiczny; dowodem prawdziwości tego twierdzenia jest poziom testosteronu wolnego (FT) w badaniach Shalendera Bhasina – mężczyźni z grupy 125 mg testosteronu / tydzień wyjściowo mieli 49 ± 5 (pg/ml), w 16 tygodniu cyklu ledwie 52 ± 8 pg/ml – jak widać taka dawka testosteronu praktycznie nie wpłynęła na poziom FT).
  • Shalender Bhasin i wsp – 2005 – podawano 25, 50, 125, 300 lub 600 mg testosteronu enanthate tygodniowo 60 mężczyznom w wieku 60-75 lat. Nie stwierdzono wpływu ponadfizjologicznych dawek testosteronu na agresję i wahania nastroju u mężczyzn. Ma to szczególne znaczenie, gdyż po dawce 600 mg odnotowano stężenie testosteronu 101.9 nmol/L czyli ~ 2939 ng/dL, a po dawce 300 mg odnotowano stężenie 1427 ng/dL. Norma dla testosteronu całkowitego wynosi: 280-1080 ng/dL (mężczyźni). Czyli mężczyźni z grupy 600 mg t. enanthate przekroczyli 2.7 razy górny pułap normy dla testosteronu całkowitego, a z grupy 300 mg t. enanthate przekroczyli normę o 35%.

Badania na zwierzętach bardzo często są manipulacją! Breuer M.E. i wsp. w 2001 r. wykazał, iż podawanie testosteronu propionate powoduje zwiększoną agresję. Ale ktoś pominął jeden, bardzo istotny szczegół. Dawka wynosiła 5 mg na kg masy ciała, a podawano ją 5x w tygodniu. Dla 100 kg mężczyzny oznacza to 500 mg propionatu, 5 x w tygodniu, łącznie lekko 2.5 grama propionatu! (oczywiście, część tracimy bo testosteron jest powiązany z estrem). Najtwardsi profesjonalni kulturyści stosują maksymalnie kilka gramów różnorakich SAA tygodniowo (na seminariach szkoleniowych jeden z najlepszych zawodowych kulturystów wszechczasów Dorian Yates przyznał do stosowania tylko ok. 1 g testosteronu oraz 500 mg nandrolonu/boldenonu tygodniowo i 50 mg metanabolu dziennie). A więc wspomniane szczury były na lepszej „bombie” niż niejeden PRO-BB! Mało tego, większość sterydów anaboliczno-androgennych jest stosowana przez amatorów, zaś takiej osoby dawka SAA mieści się w granicach 400-1200 mg różnorakich środków na tydzień! No ale przecież w badaniu napisali, że nastąpiły agresywne reakcje. Tylko kto stosuje samego testosteronu 2.5 g tygodniowo (w uproszczeniu, oczywiście czystego testosteronu trochę mniej, gdyż jest związany z krótkim estrem)?! We wspomnianym eksperymencie dawano kosmiczne ilości SAA: 5 mg na kilogram masy ciała propionatu, nandrolonu lub stanazololu.

Wyniki:

  • nawet kosmiczna dawka nandrolonu (5 mg/kg masy ciała, ale podawane 5 x w tygodniu!) NIE spowodowała większej agresji w porównaniu do grupy kontrolnej,
  • szczury otrzymujące winstrol (5 mg/kg masy ciała, ale podawane 5 x w tygodniu!) były MNIEJ agresywne od grupy kontrolnej.
  • nawet napakowane testosteronem po uszy osobniki (5 mg/kg masy ciała, ale podawane 5 x w tygodniu!)... po prostu były bardziej dominujące, ale potrafiły rozróżnić na czyim terytorium się znajdują, oraz z jakim samcem mają do czynienia (wykastrowanym czy nie).

Testosteron, agresja i udział w wojnie, a PTSD

Kolejne badanie przeprowadzone na 4179 weteranach wojskowych dotyczące stężeń testosteronu, kortyzolu i tyroksyny pokazało, iż stężenia testosteronu są powiązane z zachowaniami antyspołecznymi i agresywnymi. I znowu zalecam tu dużą ostrożność w interpretacji danych. Dlaczego?

Wielu ludzi służących w służbach mundurowych ma specyficzne cechy charakteru, u części rozwija się alkoholizm czy uzależnienie od narkotyków (niektórzy odreagowują w ten sposób stres), u części istnieje wyższa skłonność do agresji, u innych lata specyficznych doświadczeń powodują odciśnięcie piętna, którego nie da się pozbyć nawet po odejściu do cywila.

W jednym z badań powiązano prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu (DWI, driving while intoxicated) z popełnianiem większej ilości wykroczeń i/lub przestępstw. Im żołnierze częściej prowadzili pod wpływem alkoholu, tym więcej popełniali innych przestępstw.

Ponadto w badaniach Macmanus D i wsp. wykazano, iż udział w wojnie ma znaczący wpływ na ryzykowne zachowania, wybuchy gniewu, drażliwość, agresję, skłonność do przemocy, nadużywanie alkoholu. 18.1% żołnierzy brytyjskich z grupy 10272 wykazywało podobne zachowania już przed wysłaniem na misję do Iraku czy Afganistanu.

Wg kolejnych badań tego samego autora 12.6% żołnierzy po misji w 2003 w Iraku wykazywało agresję po powrocie do domu. Wyższa agresja występowała u osób zaangażowanych bezpośrednio w walkę, u doświadczających traumatycznych doświadczeń. Częściej do przemocy uciekały się też osoby z PTSD (zespołem stresu pourazowego ang. post-traumatic stress disorder) lub nadużywające alkoholu.

Ponadto sterydy anaboliczno-androgenne są rozpowszechnione w armiach wielu państw, w badaniu z 2014 roku dotyczącym armii brytyjskiej (wojsk lądowych) wzięło udział 3168 żołnierzy, czyli 3,1% całej armii lądowej (regularnej, nie rezerw) w tym: 3054 mężczyzn oraz 114 kobiet. Zbadano stosowanie suplementów, narkotyków oraz środków dopingujących.

Wykazano, iż:

  • 50 (4,2%) z obecnych użytkowników stosowało testosteron
  • 24 (2%) – stosowało hormon wzrostu (GH)
  • 13 (1,1%) żołnierzy przyznało się do stosowania różnych sterydów anabolicznych
  • w tym samym badaniu aż 9 żołnierzy stosowało kokainę (0.8%)
  • 19 (1.6%) – amfetaminę i podobnie działające do niej substancje

Często po sterydy sięgają osoby mające uwarunkowania do agresji, uprawiające brutalne dyscypliny sportowe (np. boks, kickboxing, boks tajski, boks birmański), rywalizujące w MMA, mające specyficzne urazy mózgu, mogące mieć wpływ na agresję. Bardzo często podobni sportowcy sięgają także po różne narkotyki: alkohol, kokainę, amfetaminę, MDMA, marihuanę czy też opioidy np. heroinę, morfinę (patrz wcześniejszy wykaz bokserów skazanych za różnorakie przestępstwa).

Bardzo często osoby, które przeżyły udział w walce (udział w wojnie nazywa się eufemistycznie „misją stabilizacyjną”) mogą mieć różnorakie zaburzenia związane z PTSD (zespołem stresu pourazowego, kiedyś nazywanym shell shock).

Inni badacze twierdzą, że na agresję i współzawodnictwo ma wpływ już nawet ekspozycja na testosteron i estrogeny w życiu płodowym! „Badania oparte na wielu populacjach wykazują, że stosunek długości palca drugiego (2D) do czwartego (4D), wyrażony jako wskaźnik długości palców (2D:4D), wykazuje cechy charakterystyczne dla dymorfizmu płciowego”. „Wskaźnik palców kształtuje się w życiu płodowym, pod wpływem działania hormonów płciowych i pozostaje niezmiennym w dalszym rozwoju osobniczym. Wysoki poziom testosteronu, odzwierciedlający się w niższych wartościach formuły palców, determinuje lepszą zręczność, wytrzymałość i siłę”.

Wg badań Joyce CW i wsp. osoby mające niższy współczynnik 2D:4D częściej wdawały się w bójki i doznawały kontuzji niepoprawnie określanych jako złamania bokserskie (uszkodzenia kości śródręcza czwartego i piątego palca dłoni). Dlaczego niepoprawnie? Akurat bokserzy rzadko doznają tego typu urazów, częściej osoby nieumiejące uderzać, wdające się w bójki np. pod wpływem alkoholu (u bokserów, kickbokserów i tajbokserów problemem może być przyzwyczajenie do rękawic oraz owijek – stabilizujących palce i nadgarstek). Im niższy jest wskaźnik 2D:4D tym wyższy poziom testosteronu posiada dana osoba.

Czy testosteron i inne SAA wywołują furię sterydową? Nikt tego nie udowodnił. Pewnie jest tylko, iż osoby z wcześniejszymi zaburzeniami psychopatologicznymi (o różnym podłożu) częściej sięgają po SAA, narkotyki, alkohol czy opiody. Taka mieszanka może być wybuchowa. Nie należy zapominać, iż często po SAA sięgają narkomani, a naukowcy próbują udowadniać, iż stosowanie SAA prowadzi do narkomanii (np. Darke S. i wsp.).

Referencje:

  • https://www.cbsnews.com/news/bodybuilders-plead-guilty-in-gruesome-slay/
  • http://www.musclemagfitness.com/bodybuilding/general-bodybuilding-articles/bodybuilders-craig-titus-and-kelly-ryan-sentenced.html
  • Stanisław Pużyński „Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych” http://psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_3_2007/Puzynski%20s299_Psychiatria%20Polska%203_2007.pdf
  • Filip Bolechała „Stan psychiczny a odpowiedzialność karna – regulacje prawne i kryteria medyczne w Polsce oraz innych państwach” http://www.amsik.pl/archiwum/4_2009/4_09h.pdf
  • https://sportowefakty.wp.pl/boks/685521/w-ringu-toczyl-wojny-zyl-na-krawedzi-10-lat-temu-zginal-diego-corrales
  • http://bleacherreport.com/articles/1013180-10-best-boxers-who-went-to-prison
  • http://articles.latimes.com/1999/feb/06/news/mn-5434
  • https://www.theguardian.com/sport/2013/nov/14/mike-tyson-undisputed-truth-astonishing-claims
  • http://boxrec.com/media/index.php/Charles_%28Kid%29_McCoy
  • https://sportowefakty.wp.pl/boks/548588/gang-bokserow-byli-wielokrotni-mistrzowie-polski-handlowali-narkotykami
  • http://www.policja.pl/pol/aktualnosci/64037,dok.html
  • http://www.complex.com/sports/2012/01/a-history-of-boxers-who-did-jail-bids/3
  • http://boxrec.com/en/boxer/474
  • http://boxrec.com/en/boxer/1414
  • Menelaos L. Batrinos „Testosterone and Aggressive Behavior in Man” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3693622/
  • Kreuz LE, Rose RM. Assessment of aggressive behavior and plasma testosterone in a young criminal population. Psychosom Med. 1972;34(4):321–32.
  • Mazur A. Biosocial models of deviant behavior among male army veterans. Biol Psychol. 1995;41(3):271–93. doi: 10.1016/0301-0511(95)05138-4.
  • Paul J. Fleming,1 Sofia Gruskin,2 Florencia Rojo,3 and Shari L. Dworkin “Men's violence against women and men are inter-related: Recommendations for simultaneous intervention” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4643362/
  • Review Affective and psychotic symptoms associated with anabolic steroid use. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3279830/
  • https://www.ted.com/talks/jon_ronson_strange_answers_to_the_psychopath_test#t-33643
  • “DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS FIFTH EDITION” DSM-5
  • Radosław Sierpiński, Łukasz Szumowski, Franciszek Walczak “Alkohol wytrąca z harmonii” https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/34727/25368
  • Br J Nutr. 2014 Oct 14; 112(7): 1175–1184. Published online 2014 Aug 14. doi: 10.1017/S0007114514001597 PMCID: PMC4189117 “Supplement use by UK-based British Army soldiers in training”
  • Maciej Mularczyk, Angelika Ziętek-Czeszak, Zbigniew Ziętek „Ocena dyMOrfizMu płciOwegO wskaźnika długOści palców (2d:4d)” https://www.pum.edu.pl/__data/assets/file/0005/73805/60-01_047-051.pdf
  • Joyce CW1, Kelly JC, Chan JC, Colgan G, O'Briain D, Mc Cabe JP, Curtin W. “Second to fourth digit ratio confirms aggressive tendencies in patients with boxers fractures”. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23972912
  • Joyce CW1, O' Regan A1, Kelly JL2, O' Shaughnessy M1. “Fight Bite Injuries: Aggressive Tendencies Associated with Smaller Second to Fourth Digit Ratio” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29117839
  • Magdalena Mońka, Jadwiga Pietraszewska „Wskaźnik palców a budowa ciała i sprawność motoryczna mężczyzn trenujących sporty walki i nietrenujących”
  • Lucker GW1, Kruzich DJ, Holt MT, Gold JD. The prevalence of antisocial behavior among U.S. Army DWI offenders. Stud Alcohol. 1991 Jul;52(4):318-20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1875703
  • Macmanus D1, Dean K, Iversen AC, Hull L, Jones N, Fahy T, Wessely S, Fear NT. “Impact of pre-enlistment antisocial behaviour on behavioural outcomes among U.K. military personnel” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22038568
  • Macmanus D1, Dean K, Al Bakir M, Iversen AC, Hull L, Fahy T, Wessely S, Fear NT. “Violent behaviour in U.K. military personnel returning home after deployment” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22115074
  • O'Connor DB, Archer J, Hair WM, Wu FC. Exogenous testosterone, aggression, and mood in eugonadal and hypogonadal men. Physiol Behav. 2002;75(4):557–66. doi: 10.1016/S0031-9384(02)00647-9
  • Tricker R, Casaburi R, Storer TW, Clevenger B, Berman N, Shirazi A, et al. The effects of supraphysiological doses of testosterone on angry behavior in healthy eugonadal men--a clinical research center study. J Clin Endocrinol Metab. 1996;81(10):3754–8. doi: 10.1210/jc.81.10.3754.
  • Shalender Bhasin i wsp. “Testosterone dose-response relationships in healthy young men”. http://ajpendo.physiology.org/cgi/reprint/281/6/E1172
  • Kathleen Deska PAGANA, Timothy J. PAGANA „Testy laboratoryjne i badania diagnostyczne w medycynie”
  • Breuer ME1, McGinnis MY, Lumia AR, Possidente BP. “Aggression in male rats receiving anabolic androgenic steroids: effects of social and environmental provocation.” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11673914
  • Paulo Adriano Schwingel „Non-medical anabolic-androgenic steroid consumptionand hepatitis B and C virus infection in regular strength training practitioners” http://www.academicjournals.org/article/article1380795538_Schwingel%20et%20al.pdf
  • Jan Felix Joseph and Maria Kristina Parr Curr Neuropharmacol. 2015 Jan; 13(1): 89–100. “Synthetic Androgens as Designer Supplements” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4462045/
  • Pope H.G., Jr, Kanayama G., Athey A., Ryan E., Hudson J.I., Baggish A. The lifetime prevalence of anabolic-androgenic steroid use and dependence in Americans. Current best estimates. Am J Addict. 2014;23(4):371–377. doi: 10.1111/j.1521-0391.2013.12118.x.
  • Sagoe D., Molde H., Andreassen C.S., Torsheim T., Pallesen S. The global epidemiology of anabolic-androgenic steroid use: a meta-analysis and meta-regression analysis. Ann. Epidemiol. 2014;24(5):383–398. doi: 10.1016/j.annepidem.2014.01.009.
  • Kendell RE, Cooper JE, Gourlay AJ, et al. Diagnostic criteria of American and British psychiatrists. Arch Gen Psychiatry. 1971;25:123–30.
  • http://www.przegladsportowy.pl/magazyn-przegladu-sportowego,wstrzas-urazy-glowy-zmora-nfl,artykul,661721,1,13283.html
  • Charles Bernick and Sarah Banks “What boxing tells us about repetitive head trauma and the brain” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3706825/
  • Shalender Bhasin “Older Men Are as Responsive as Young Men to the Anabolic Effects of Graded Doses of Testosterone on the Skeletal Muscle” https://academic.oup.com/jcem/article/90/2/678/2836564 
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (3)
RPS1990

No i pozamiatane.

0
RPS1990

Krótko mówiąc - bardzo dobry artykuł.

0
colin2000

Nic dodać nic ując.

0