Odżywianie komórkowe, czyli zwierzęta nie mają chorób serca, a rekiny raka

Matthias Rath to genialny biznesmen i autor książek. To na pewno mogę napisać z przekonaniem. We wcześniejszych opracowaniach przytaczałem, jak w Internecie przedstawia się witaminę C: Tutaj

1. Matthias Rath, a fikcyjne badania naukowe
2. „Każda komórka ciała jest samodzielnym organizmem”
3. „Zwierzęta nie umierają z powodu zawału serca”
4. Czy choroby serca i raka można leczyć witaminami?

Oczywiście internet (podobnie, jak papier) przyjmie wszystko. Można napisać, iż raka leczy witamina C, soda oczyszczona lub tajemnicze zioła. Tylko nauka nie działa w ten sposób. Proces weryfikacji nowego środka leczniczego może trwać wiele lat, należy złożyć obszerne dokumenty. Sam „wniosek o wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego innego niż produkt leczniczy weterynaryjny i innego, niż produkt leczniczy homeopatyczny” w Polsce ma 32 strony!

Należy m.in. określić:

• skład jakościowy i ilościowy w zakresie substancji czynnej oraz substancji pomocniczej,
• nazwę (własna) produktu leczniczego,
• moc,
• postać farmaceutyczną,
• substancje czynną,
• podmiot odpowiedzialny,
• adres.

Z kolei, aby rozpocząć badanie kliniczne, do wniosku należy dołączyć komplet kilkudziesięciu dokumentów m.in. wniosek o rozpoczęcie badania klinicznego (załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia) w języku polskim, list przewodni, wniosek w języku angielskim na informatycznym nośniku danych zgodnie z wzorem dostępnym na stronie internetowej Europejskiej Agencji Leków, kopię broszury badacza, dokumentację badanego produktu leczniczego IMPD, kopię specjalistycznej recenzji badania klinicznego, kopię świadectwa analizy badanego produktu leczniczego, jeżeli obecność zanieczyszczeń jest niezgodna ze specyfikacją lub są one nieujęte w specyfikacji, wykaz aktualnie prowadzonych przez sponsora badań klinicznych z wykorzystaniem badanego produktu leczniczego, wzór oznakowania badanego produktu leczniczego. Cała procedura została opisana tutaj: [5] a formularze wniosków są dostępne tutaj: [6]

Do czego dążę? To nie takie proste, iż wymyślimy sobie teorię np. twierdząc, że określone witaminy leczą raka lub serce i natychmiast wdrożymy tą metodę. Najpierw należy udowodnić hipotezy w dobrze kontrolowanych badaniach klinicznych (odpowiednio duża badana grupa pacjentów, w tym grupa placebo, podwójnie ślepa próba, randomizacja), a to się okazuje diabelnie trudne.

Matthias Rath, a fikcyjne badania naukowe

Matthias Rath nie do końca przemyślał swoją strategię marketingową. Dlaczego? „Opublikował” liczne „badania” naukowe. Problem w tym, iż skróty publikowane w witrynie: www.drrathresearch.org oraz „zaprzyjaźnionych” typu https://stayingyoung.info/ są jedynymi, gdzie widać odniesienia do tych „badań”! Tak, te rzekome „badania” nie funkcjonują w oficjalnym obrocie, nie ma do nich żadnych odnośników w bazie danych pubmed, sciencedirect czy Google Scholar. [7]

Przykro mi, ale np. te dane umieszczone w sekcji "badania kliniczne w niewydolności serca" nie są wiarygodne. Cytuję: „10 pacjentów w wieku 41-68 lat i mających niewydolność serca wzięło udział w pilotażowym badaniu trwającym 6 miesięcy. Pacjenci brali dzienne dawki określonych mikroelementów. Po zakończeniu badań odnotowano średnią poprawę w niewydolności serca tj. 50% pacjentów nie miało więcej problemów z normalną aktywnością fizyczną”.

Jeżeli ktoś nie rozumie, w czym tkwi problem, to niech otworzy pierwsze lepsze studium przeglądowe: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5952500/ i porówna ilość, jakość i sposób przedstawienia danych. Aby cokolwiek z tego, co napisał Matthias Rath było wiarygodne, należałoby szczegółowo określić, co konkretnie podawano pacjentom, w jakiej dawce, o jakiej godzinie, z posiłkiem czy bez, jak te osoby się odżywiały, jak trenowały, jakie miały współistniejące choroby, skład ciała, wagę, wiek, rasę. W czym konkretnie przejawiała się „niewydolność serca”, jaką metodą posłużono się, by to określić (np. upośledzenie frakcji wyrzutowej lewej komory). Co to znaczy, że „50% pacjentów nie miało więcej problemów z normalną aktywnością fizyczną”, jaka była to aktywność? Co konkretnie te osoby robiły?

Wszystko, co umieszczono na stronie http://www.drrathresearch.org jest sfałszowane. W 30 minut mogę przygotować bardziej przekonujące dane mówiące o tym, iż np. „pietruszka leczy raka, zapalenie wątroby, nerki oraz powoduje przyrost mięśni”.

„Każda komórka ciała jest samodzielnym organizmem”

Paweł Byczuk napisał: „Podejście do człowieka na poziomie komórkowym potwierdzają także badania prowadzone przez prof. Dr Bruce Liptona (University of Wisconsin, Stanford University Medical Center). Wykazał on bowiem, że każda komórka ciała jest samodzielnym żywym organizmem, który może znakomicie funkcjonować poza systemem przystosowując się do nowych warunków.” [1]

Komentarz: niestety komórki nie mogą funkcjonować poza „systemem”, bardzo szybko obumierają. Jeśli ktoś wierzy, iż każda komórka ciała może funkcjonować osobno poza organizmem, niech zostawi na stole na kilkanaście minut kroplę krwi i zobaczy, jak „komórki krwi przystosowały się do nowych warunków”. Przystosują się, obumierając. Dlatego przez tyle lat niemożliwe było przeszczepianie narządów. Nie tylko nic nie wiedziano o mechanizmach zgodności tkankowej, ale na dodatek ogromnym problemem była kontrola zmian zachodzących w eksplantowanych narządach (natychmiast zachodzą zmiany związane np. z niedokrwieniem). Natomiast książki Bruce’a Liptona są może i ciekawe (można je znaleźć w postaci elektronicznej w internecie), ale to bardziej fantastyka naukowa, niż nauka.

„Zwierzęta nie umierają z powodu zawału serca”

Kurs podstawowy medycyna komórkowa, koalicja Dr Ratha w obronie zdrowia: „Niewyjaśnione do dziś problemy kardiologii: Dlaczego zwierzęta nie dostają zawałów serca-tylko my, ludzie?” [2]

Komentarz: dlaczego osoby pozbawione elementarnej wiedzy, związane z „Koalicją Dr Ratha w Obronie Zdrowia” mogą bezkarnie publikować w internecie podobne bzdury i znajdują przy tym grupę odbiorców? Czy inteligencja już całkiem umarła? W ciągu 30 sekund znalazłem badanie [23] poświęcone ... 65 psom z miażdżycą. 16 psów zdechło nagle bez żadnych wcześniejszych symptomów, 13 w trakcie znieczulenia ogólnego. U 30 psów rozwinęła się ostra lub chroniczna (przewlekła) niewydolność serca (ang. CHF – Congestive Heart Failure). 6 psów uśpiono z innych powodów. EKG wykazało u 23 psów różnego rodzaju arytmie z najczęściej wykrywanym migotaniem przedsionków (AF, ang. atrial fibrillation) oraz tachykardią zatokową (ang. sinus tachycardia). „Migotanie przedsionków (AF) jest najczęstszą tachyarytmią nadkomorową. Występuje u ok. 0,4–1% osób dorosłych, a częstość ta wzrasta w miarę starzenia się populacji osiągając w grupie osób pomiędzy 80. a 89. rokiem życia poziom ok. 10%”. [24] Psy, które zdechły w sposób nagły przy znieczuleniu ogólnym, wykazywały czysto miażdżycowe zmiany w naczyniach mięśnia sercowego. U psów z przewlekłą niewydolnością serca występowały również inne współistniejące zmiany np. endokardioza (niedomykalność zastawki przedsionkowo-komorowej).

Istnieją również setki innych badań, doniesień i obserwacji dotyczących śmierci sercowych, zaburzeń rytmu lub uszkodzeń serca u zwierząt wskutek kontaktu z

alkaloidami w rodzaju:

• Delphinium spp.,
• Aconitum,
• Taxus spp. (cisem),
• Zygademus spp.,
• Eupatorium rugosum (Sadziec pomarszczony),
• Astragalu (tragankiem),

czy glikozydami:

• Asclepias spp. (przyspieszone tętno, niedociśnienie, arytmia),
• Persea Americana (niewydolność serca, kardiomiopatia, nekroza tkanki w sercu, stan zapalny serca),
• Digitalis purpura – naparstnica purpurowa - digitalina (zaburzenia rytmu, hiperkaliemia, silniejsze i słabsze skurcze serca, wydłużona faza rozkurczu),
• Nerium spp. – oleander (bradykardia lub tachykardia, migotanie komór,depresja odcinka ST, hiperkaliemia, dwukrotne zwiększenie stężenia potasu w serum, blok odprowadzenia AV),
• Convallaria majalis - konwalia majowa (tachykardia zatokowa, blok serca) – toksyczna dla ludzi i zwierząt, opisywano nagłe przypadki śmierci np. psów. [25] Wywołuje inhibicję Na+/K+ ATP-azy,
• Rhodondendron - rododendron (arytmia, niedociśnienie, słaby puls),
• Kalmia spp. (bradykardia, wydłużona depolaryzacja).

Cytuję za Ramesh C. Gupta “Veterinary toxicology”. Tak, zwierzęta mają choroby serca i bez trudu można znaleźć dziesiątki tysięcy informacji na ten temat. Do tej samej kategorii należy bzdurna plotka, iż „rekiny nie giną z powodu raka”. Szaleństwo i propagowanie anty-nauki rozpoczęły się w 1992 r. gdy I.William Lane opublikował książkę: „Rekiny nie dostają raka”. Co najśmieszniejsze, w książce Lane bez ogródek przyznaje, iż rekiny mogą zachorować na raka. Twierdzi natomiast, iż rzadziej w porównaniu do innych zwierząt (co wcale nie zostało udowodnione). [26] W literaturze bez trudu można znaleźć co najmniej kilkadziesiąt sklasyfikowanych i szczegółowo opisanych przypadków występowania różnego rodzaju nowotworów u rekinów.

Czy choroby serca i raka można leczyć witaminami?

Kurs podstawowy medycyna komórkowa, koalicja Dr Ratha w obronie zdrowia: „Chroniczny niedobór witamin i innych mikroelementów to najczęstsza i główna przyczyna zaburzeń funkcji komórek i rozwoju wielu chorób takich, jak zawał serca i rak”. [2]

Komentarz: przykro mi, ale w większości dobrze kontrolowanych badań, jako główną przyczynę wielu rodzajów nowotworów podaje się złożone przyczyny genetyczne (mutacje, zmiany), [27] wpływ wirusów (HBV i HCV, HPV, EBV, KSHV, HIV), [28] otyłość, cukrzycę. [29]

Mylne tezy związane z genezą nowotworów w ostatnich 200 latach przedstawia opracowanie Vincent T. DeVita, Jr., MD, Steven A. Rosenberg: "Dwieście lat badań nad nowotworami"

Tak samo choroby serca obecnie coraz częściej wiąże się z występującym stanem zapalnym, nadciśnieniem, otyłością, stosowaniem złej diety, brakiem aktywności fizycznej, nadużywaniem alkoholu, paleniem tytoniu, stosowaniem niektórych leków, narkotyków itd. Nie udało się wykazać żadnych korzyści z suplementacji określonymi związkami (chromem, cynkiem, witaminą D, wapniem, selenem, witaminą C, witaminę E) u osób chorych na cukrzycę, jeśli nie występują u nich niedobory. [20] Ponadto witaminy (i inne przeciwutleniacze) są w małym stopniu związane z chorobami serca i nowotworami. Jest odwrotnie, niż głosi się na stronach „medycyny alternatywnej”! Raczej wykazywano, że to nie niedobór, ale nadmiar np. antyoksydantów jest szkodliwy dla zdrowia i sprzyja chorobom sercowo-naczyniowym, cukrzycy i ogólnej śmiertelności. „Przykładowo witamina E może wywoływać działanie prooksydacyjne szczególnie, jeśli występuje w dużych stężeniach. Ten fakt tłumaczy, dlaczego mimo wykazania związku między występowaniem dużych stężeń witaminy E w osoczu i mniejszą zachorowalnością na miażdżycę, w badaniach klinicznych z wykorzystaniem witaminy E uzyskano niezadowalające wyniki”. [10]

Wykazano, iż beta-karoten, witamina E i większe dawki witaminy A znacząco wpływają na podwyższone ryzyko śmierci. Wystarczy więcej, niż 150 IU witaminy E dziennie. [8] Selen jest mikropierwiastkiem i antyutleniaczem. „Selen jest ważnym składnikiem wielu białek uczestniczących w modulacji stresu oksydacyjnego i regulacji aktywności hormonów tarczycy”. [20] Wiąże się z nim jeden zasadniczy problem – ilość, która jest niezbędna, a ilość, która jest toksyczna niewiele się różnią (ma niski tzw. indeks terapeutyczny; w medycynie leki mające niski indeks terapeutyczny stosuje się w ostateczności!) [21] Oszacowano, iż maksymalna bezpieczna dawka selenu wynosi 450 µg/dobę (mikrogramów/dobę), a dawka toksyczna wynosi 700 µg/dobę. [22]

Ani witamina C, ani selen nie przyniosły pozytywnych skutków zdrowotnych. [9] Selen zredukował ryzyko raka płuc w populacjach mających niskie stężenia selenu w osoczu (~106 ng/mL), ale zwiększył ryzyko raka płuc u osób mających wysokie stężenia selenu w osoczu (>127 ng/mL) oraz zmniejszył ryzyko raka żołądka.

Podawanie beta-karotenu zwiększa ryzyko raka płuc (o 16%), raka żołądka (o 34%), a witamina E zwiększa ryzyko raka prostaty (o 17%), a ryzyko wystąpienia gruczolaka jelita grubego o 74%. [4,8]

Sekty medycyny alternatywnej często głoszą, iż „lekarze są zamknięci na wiedzę”, „nie wdrażają naszych cudownych pomysłów” i „nie chcą przyjąć od nas objawienia, które im przynosimy”. Przykro mi, ale osoby piszące podobne herezje nie zadały sobie trudu, by sprawdzić, jak wygląda rzeczywistość. [4]

Prowadzono m.in. badania nad suplementacją w trakcie radioterapii: [4]

• badania nad selenem, 500 mcg dziennie (rak szyjki macicy, rak endometrium), Mueche 2010,
• badania nad selenem (rak głowy i szyi), 500 mcg w dni radioterapii, 300 mcg w inne dni, Buntzel 2010,
• badania nad witaminą E (rak głowy i szyi), Bairata 2005, 2006; Mayer 2008 [11-13]; wykazano, iż podawanie witaminy E (267 mg) zwiększa o 38% całkowitą śmiertelność wśród palaczy, ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko nawrotu raka, ponad trzykrotnie zwiększa śmiertelność z powodu raka głowy i szyi,
• badania nad witaminą E (rak głowy i szyi), 400 mg dziennie, Ferraira 2004, [14]
• badania nad beta-karotenem, 25 mg dziennie zwiększało ryzyko śmierci o 54% u 383 pacjentów z rakiem prostaty, Margalit 2012. [15]

Prowadzono również dziesiątki badań nad zastosowaniem witaminy E, selenu i/lub witaminy C w trakcie chemioterapii: [4]

• Wiejl 2004, cisplatyna + 400 mg witaminy E, 100 mcg selenu, 1 g witaminy C (żadnej różnicy, jeśli chodzi o toksyczność dla słuchu i nerek),
• Kottschade 2011, neurotoksyczna chemioterapia + 400 mg witaminy E,
• Arigynou 2006, cisplatyna + 600 mg witaminy E,
• Sieja 2004, cisplatin oraz cyclophos-phamide + 200 mcg selenu,
• Whittaker 1984, anthracyclina + 600 mg witaminy E,
• Fuchs-Tarlovsky 2012, cisplatyna + radioterapia + 4,8 mg beta karotenu, 133 mg witaminy E, 100 mg witaminy C,
• Pathak 2005, paclitaxel + carboplatin + 60 mg beta karotenu + 1050 mg witaminy E + 6,1 g witaminy C,
• Alifonseco, 2013 oxaliplatin + 400 mg witaminy E (podawanie witaminy E nie tylko nie pomogło, ale zwiększyło ryzyko występowania uszkodzeń nerwów obwodowych 83% witamina E, 68% placebo; dodatkowo pacjenci otrzymujący witaminę E częściej mieli biegunkę). [16]

W końcu sprawdzano, jak suplementacja pomoże, gdy równocześnie nie stosowano chemio- lub radioterapii: [4]

• Karp 2013, [17] 1772 pacjentów, podawanie 200 mcg selenu obniżyło szanse na przeżycie (grupa selenu 74.4% vs grupa placebo 79.6%). Na dodatek podawanie selenu bardziej zwiększało ryzyko wystąpienia SPT (second primary tumor), drugiego pierwotnego nowotworu, [18]
• Mayne 2001, 50 mg beta karotenu, 264 pacjentów; zmniejszone ryzyko wystąpienia SPT oraz zmniejszona ogólna śmiertelność,
• Baron 2003, 25 mg beta karotenu + 400 mg witaminy E + 1 g witaminy C; u osób, które nie piły, ani nie paliły podawanie beta karotenu zmniejszało (o 44%) ryzyko wystąpienia nawrotu jednego lub wielu gruczolaków. Ale... osoby, które paliły i którym podawano dokładnie tą samą ilość beta karotenu miały o 36% zwiększone ryzyko nawrotu jednego lub wielu gruczolaków, z kolei osoby pijące alkohol o 13%. Osoby, które jednocześnie piły alkohol, paliły tytoń i którym podawano beta karoten ponad dwukrotnie zwiększyły ryzyko wystąpienia nawrotu jednego lub wielu gruczolaków, [19]
• Mazdak 2012, 266 mg witaminy E,
• Hoenjel 2005, 200 mg witaminy E + 750 mcg selenu + 200 mg witaminy C (brak znaczącego wpływu na PSA).

Czy to naprawdę nie wystarczy? Dodam, iż w internecie bez trudu znajdziesz kolejne setki badań poświęconych suplementacji mającej być profilaktyką, w trakcie chemio- i radioterapii lub po chemio- i radioterapii. Wyniki wcale nie są zachęcające.

Na zakończenie – specjaliści „medycyny alternatywnej” często głoszą, iż chorobom serca zapobiega witamina C. Nie ma na to żadnych dowodów.

Kurs podstawowy medycyna komórkowa, koalicja Dr Ratha w obronie zdrowia: „Gdyby witamina C była w wysokich dawkach szkodliwa, jak lobby farmaceutyczne ciągle to rozpowszechnia, większość gatunków zwierząt dawno by wymarła”

Nie ma żadnych dowodów na to, iż przedawkowywana witamina C ma jakiekolwiek pozytywne działanie na ustrój człowieka. Wykazano bez wątpienia, iż antyoksydanty w nadmiarze hamują niektóre adaptacje do treningu u sportowców (zarówno w dyscyplinach siłowych, jak i wytrzymałościowych). [30-31]

Kurs podstawowy medycyna komórkowa, koalicja Dr Ratha w obronie zdrowia: „Czy przemysł farmaceutyczny jest zainteresowany znalezieniem skutecznej terapii przeciwrakowej, jeżeli epidemia raka przynosi branży farmaceutycznej co roku setki milionów euro?” [2]

Komentarz: z punktu widzenia zysków koncerny farmaceutyczne mogłyby zupełnie zignorować raka i choroby serca. Dlaczego? Gdyż wg danych CDC [32] 36.5% dorosłych mieszkańców USA ma otyłość. Otyłość bezsprzecznie powiązano z występowaniem chorób serca, udarami, cukrzycą typu II oraz wieloma rodzajami raka. Roczne koszty opieki zdrowotnej nad osobami otyłymi w USA wynoszą 147 miliardów dolarów. Koszty opieki nad osobą otyłą są wyższe o 1429 dolarów wyższe (ponad 5000 zł) w porównaniu do tej o normalnej wadze i składzie ciała. [32] Ludzie sami dobrowolnie i chętnie wywołują u siebie różnorakie choroby gromadząc tkankę tłuszczową. Szukanie tu na siłę spisku nie ma żadnego sensu.

Kurs podstawowy medycyna komórkowa, koalicja Dr Ratha w obronie zdrowia: „Działania niepożądane są nieuniknione, ponieważ podlegające patentom preparaty farmakologiczne to substancje chemiczne i organizm traktuje je, jak toksyny.” [2]

Tak samo organizm traktuje nadmierną podaż witamin i minerałów, niezależnie jakiego pochodzenia. Teza chemiczne = złe, a naturalne = dobre jest kompletną bzdurą. Cała współczesna medycyna, ratująca miliony ludzi opiera się na zdobyczach chemii. W naturze występują setki groźnych dla człowieka trucizn. Organizm nie odróżnia substancji supernaturalnej od syntetycznej. Gdyby to była prawda, leki nie miałyby punktu uchwytu i możliwości działania. Póki co wykazano, iż leki działają, a nikt nie potwierdził, by w jakikolwiek sposób pomagały specjalne kuracje alternatywne. W nadmiarze człowiekowi szkodzi większość witamin, minerałów, ba ... nawet zwykła woda. Szkodliwe i rakotwórcze są przecież ... promienie słoneczne. Jak to wyjaśnić? Przecież natura jest idealna, wszystko człowiekowi sprzyja i go wzmacnia? Jak wyjaśnić, iż obecnie żyjemy nawet 30-40 lat dłużej, niż kiedyś? W 1950 roku (wg danych GUS) przeciętna długość życia mężczyzny wynosiła nieco ponad 56 lat, kobiet 62 lata. W roku 2009 dane prezentują się następująco: mężczyźni 72 lata, kobiety 80 lat. Około roku 1700 przeciętna długość życia wynosiła około 35 lat. Przecież odpowiada za to postęp medycyny = straszliwa, trująca chemia (leki). Wbrew obiegowym mitom szanse przeżycia przy wystąpieniu nowotworu drastycznie wzrosły. W literaturze istnieje za to cała masa przykładów niepotrzebnych śmierci ludzi którzy jako metodę zwalczania raka wybrali dożylne podawanie witaminy C, amigdalinę ("witaminę" B17) czy inne, szamańskie metody.

"Łączne 5-letnie przeżycie względne chorych na wszystkie nowotwory, które pod koniec lat 60., tuż przed przyjęciem ustawy National Cancer Act, wynosiło 38%, wzrosło obecnie do 68%. Prosta liniowa ekstrapolacja dotychczasowej tendencji pozwala przewidywać, że do 2015 r. to przeżycie zwiększy się do 80%. W Stanach Zjednoczonych łączna umieralność z powodu nowotworów zaczęła wykazywać tendencję spadkową w 1990 r. i od tamtej pory zmniejszyła się o 24%" [33]

Koalicja Dr Ratha w obronie zdrowia twierdzi też, iż da się leczyć AIDS witaminami B5, B6, B12, C oraz kwasem foliowym. [2] Oczywiście żadna poważna publikacja tego nie potwierdza, nie istnieją na ten temat żadne badania (poza sfałszowanymi na stronie http://www.drrathresearch.org).

Referencje:

1. https://pawelbyczuk.pl/odzywianie-komorkowe-dieta-odmladzajaca/

2. http://www.dr-rath-koalicja.pl/pdf-files/kurs_podstawowy_medycyna_komorkowa_29-9-09.pdf

3. Marian L. Neuhouser,1 Sylvia Wassertheil-Smoller,2 Cynthia Thomson,3 Aaron Aragaki,1 Garnet L. Anderson,1 JoAnn Manson,4 Ruth E. Patterson,1,5 Thomas E. Rohan,2 Linda van Horn,6 James M. Shikany,7 Asha Thomas,8 Andrea LaCroix,1 and Ross L. Prentice1 “MULTIVITAMIN USE AND RISK OF CANCER AND CARDIOVASCULAR DISEASE IN THE WOMEN’S HEALTH INITIATIVE COHORTS” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3868488/

4. Michelle Harvie, PhD, SRD “Nutritional Supplements and Cancer: Potential Benefits and Proven Harms” https://meetinglibrary.asco.org/record/89212/edbook#bibr12-EdBookAM201434e478

5. http://www.urpl.gov.pl/pl/produkty-lecznicze/zagadnienia-rejestracyjne/nowa-rejestracja/procedura-narodowa

6. http://www.urpl.gov.pl/pl/formularze-wniosk%C3%B3w

7. https://scholar.google.pl/

8. Dolara P, Bigagli E, Collins A. Antioxidant vitamins and mineral supplementation, life span expansion and cancer incidence: a critical commentary. Eur J Nutr.2012;51:769-781.

9. Bjelakovic G, Nikolova D, Gluud LL, et al. Antioxidant supplements for prevention of mortality in healthy participants and patients with various diseases. Cochrane Database Syst Rev. 2012;3:CD007176.

10. Granner Daryl K, Murray Robert K., Rodwell Victor W. “Biochemia Harpera ilustrowana” Wydanie 6, PZWL

11. Bairati I, Meyer F, Gelinas M, et al. Randomized trial of antioxidant vitamins to prevent acute adverse effects of radiation therapy in head and neck cancer patients. J Clin Oncol. 2005;23:5805-5813.

12. Bairati I, Meyer F, Jobin E, et al. Antioxidant vitamins supplementation and mortality: a randomized trial in head and neck cancer patients. Int J Cancer. 2006;119:2221-2224.

13. Meyer F, Bairati I, Fortin A, et al. Interaction between antioxidant vitamin supplementation and cigarette smoking during radiation therapy in relation to long-term effects on recurrence and mortality: a randomized trial among head and neck cancer patients. Int J Cancer. 2008;122: 1679-1683

14. Ferreira PR, Fleck JF, Diehl A, et al. Protective effect of alpha-tocopherol in head and neck cancer radiation-induced mucositis: a double-blind randomized trial. Head Neck. 2004;26:313-321.

15. Margalit DN, Kasperzyk JL, Martin NE, et al. Beta-carotene antioxidant use during radiation therapy and prostate cancer outcome in the Physicians’ Health Study. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2012;83:28-32

16. Afonseca SO1, Cruz FM, Cubero Dde I, Lera AT, Schindler F, Okawara M, Souza LF, Rodrigues NP, Giglio Ad. “Vitamin E for prevention of oxaliplatin-induced peripheral neuropathy: a pilot randomized clinical trial” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23538593

17. Karp DD, Lee SJ, Keller SM, et al. Randomized, double-blind, placebo-controlled, phase III chemoprevention trial of selenium supplementation in patients with resected stage I non-small-cell lung cancer: ECOG 5597. J Clin Oncol. 2013;31:4179-4187. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24002495

18. Maciej Giefing, Małgorzata Wierzbicka, Krzysztof Szyfter „Second primary tumors of head and neck: review of theories explaining their formation and the newest terminology” https://www.termedia.pl/Second-primary-tumors-of-head-and-neck-review-of-theories-explaining-their-formation-and-the-newest-terminology,3,2754,1,1.html

19. Baron JA, Cole BF, Mott L, et al. Neoplastic and antineoplastic effects of beta-carotene on colorectal adenoma recurrence: results of a randomized trial.J Natl Cancer Inst. 2003;95:717-722 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12759389

20. Joe M. Chehade, MD, Mae Sheikh-Ali, MD, Arshag D. Mooradian, MD “Rola witamin i mikroelementów w kontroli cukrzycy” https://podyplomie.pl/diabetologia/14415,rola-witamin-i-mikroelementow-w-kontroli-cukrzycy?pdf=true

21. http://www.wz.uw.edu.pl/pracownicyFiles/id6720-farmakologia.pdf

22. H. Gertig, J. Przysławski „Bromatologia – zarys nauki o żywności i żywieniu”

23. Falk T1, Jönsson L. “Ischaemic heart disease in the dog: a review of 65 cases” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10759377

24. Anna Olasińska-Wiśniewska, Tatiana Mularek-Kubzdela, Stefan Grajek, Wojciech Sarnowski, Marek Jemielity „Intraoperative treatment of atrial fibrillation – progressing from scalpel to laser” https://www.termedia.pl/KARDIOCHIRURGIA-DOROSLYCH-Intraoperative-treatment-of-atrial-fibrillation-8211-progressing-from-scalpel-to-laser,40,13154,1,1.html

25. https://www.sciencedirect.com/science/book/9780323029988

26. Gary K. Ostrander, Keith C. Cheng, Jeffrey C. Wolf and Marilyn J. Wolfe “Shark Cartilage, Cancer and the Growing Threat of Pseudoscience” http://cancerres.aacrjournals.org/content/64/23/8485.long

27. https://www.termedia.pl/Fundamental-mechanisms-of-colorectal-carcinogenesis,3,2455,1,1.html

28. https://podyplomie.pl/onkologia/16575,udzial-wirusow-w-rozwoju-chorob-nowotworowych

29. https://www.termedia.pl/Otylosc-i-nadwaga-8211-epidemia-XXI-wieku,8,9902,0,0.htm

30. Paulsen G1, Hamarsland H2, Cumming KT2, Johansen RE2, Hulmi JJ3, Børsheim E4, Wiig H2, Garthe I5, Raastad T2. „Vitamin C and E supplementation alters protein signalling after a strength training session, but not muscle growth during 10 weeks of training.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25384788

31. Paulsen G. “Vitamin C and E supplementation hampers cellular adaptation to endurance training in humans: a double-blind randomized controlled trial.” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24492839 J Physiol. 2014 Feb 3.

32. https://www.cdc.gov/obesity/data/adult.html

33. Vincent T. DeVita, Jr., MD, Steven A. Rosenberg: "Dwieście lat badań nad nowotworami"