Nieustannie przypominamy, by wybierać przede wszystkim produkty o niskim stopniu przetworzenia. Dlaczego jest to tak istotne? Produkty nieprzetworzone dostarczają całego pakietu witamin, minerałów, przeciwutleniaczy błonnika, wody. Co jednak jeszcze bardziej istotne - nie znajdziemy w nich szkodliwych dodatków. W dzisiejszym artykule poznasz niektóre z najgorszych składników znajdujących się w przetworzonej żywności.
- Częściowo uwodornione oleje (tłuszcze trans)
- Wysokofruktozowy syrop kukurydziany i cukier
- Emulgatory
- MSG
- Azotyn sodu
- Podsumowując
Częściowo uwodornione oleje (tłuszcze trans)
Nienasycone kwasy tłuszczowe, w których występują podwójne wiązania w ułożeniu trans, nazywane są kwasami tłuszczowymi typu trans. Wiązania typu trans w cząsteczce zwiększają temperaturę topnienia tłuszczów i powodują, że mogą one przybierać formę stałą. Są również bardziej odporne na proces utlenienia.
Kwasy tłuszczowe typu trans, zawarte są w częściowo utwardzonych tłuszczach. Tłuszcze trans występują naturalnie w niektórych produktach pochodzenia zwierzęcego - mleko i mięso. Powstają one również w trakcie przemysłowego uwodornienia/utwardzenia olejów roślinnych, które wykorzystywane jest do zmiany konsystencji tłuszczu z płynnej w stałą. Metodę tę stosuje się do produkcji niektórych twardych margaryn, tłuszczów piekarniczych i tzw. frytur do głębokiego smażenia.
Dlaczego tłuszcze trans są takim problemem?
Badania naukowe dowiodły, iż bez względu na źródło pochodzenia kwasów tłuszczowych typu trans, naturalne czy przemysłowe, ich nadmiar jest niekorzystny dla zdrowia. Przyczyniają się one m.in. do powstawania w organizmie człowieka stanu zapalnego, który sprzyja rozwojowi wielu groźnych chorób, w tym m.in. chorób sercowo-naczyniowych (zawały, udary), nowotworów, cukrzycy czy zaburzeń płodności.
W związku z negatywnym wpływem tłuszczów trans na zdrowie zaleca się, aby ich spożycie było tak niskie, jak to tylko możliwe. Maksymalna zawartość tłuszczów trans w dziennej racji pokarmowej powinna ograniczać się do 1% dostarczanej z pożywieniem energii.
Trzeba uważnie czytać etykiety. Jeśli w składzie produktu jest wykazany częściowo utwardzony lub uwodorniony olej, lub tłuszcz roślinny oznacza to, że produkt ten zawiera tłuszcze trans. Niektóre kraje, w tym USA nałożyły tzw. BANA na produkty zawierające tłuszcze trans.
W jakich produktach znajdują się tłuszcze trans?
Są to: ciastka, słodycze, słabej jakości czekolada, słodkie płatki śniadaniowe, wyroby piekarnicze, dania typu fast food.
Wysokofruktozowy syrop kukurydziany i cukier
Kontrowersje budzi to, czy syrop fruktozowy jest bardziej szkodliwy dla zdrowia niż cukier stołowy. Prawda jest taka, że oba są złe. Niestety pakowane produkty spożywcze często zawierają jeden lub drugi składnik. Nie jest rzadkością, że w jednym produkcie znajdziemy zarówno syrop glukozowo-fruktozowy, jak i cukier.
Syrop glukozowo-fruktozowy jest produkowany ze skrobi kukurydzianej. Swoją ogromną popularność w przemyśle spożywczym zawdzięcza temu, że jest tańszy od cukru, ma bardzo niską lepkość, nie ulega sam krystalizacji, ma postać cieczy, przez co łatwo jest go mieszać z innymi produktami, jest stabilny mikrobiologicznie. W obiegowej opinii fruktoza uchodzi za zdrowy cukier, gdyż kojarzy się z owocami.
Fruktoza jest jednak inaczej metabolizowana przez nasz organizm niż glukoza:
- wątroba nie może przekształcić fruktozy w glikogen i zmagazynować jej w takiej postaci, tylko wyzwala wzmożoną lipogenezę
- fruktoza zwiększa poziom wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, co uszkadza komórki beta trzustki wytwarzające insulinę
- po spożyciu fruktozy nie tylko nie czujemy się syci, ale nasz apetyt może rosnąć
W badaniach na myszach wykazano, że wysokofruktozowy syrop kukurydziany jest również silnie związany z przyrostem masy ciała.
W jakich produktach znajdują się cukier i syrop fruktozowo-glukozowy?
Są to: słodkie napoje, owocowe jogurty, lody, dżemy, płatki śniadaniowe, pieczywo o długim terminie przydatności, niektóre konserwy i kiełbasy.
Emulgatory
Emulgatory są związkami w przetworzonej żywności, które poprawiają ich teksturę i przedłużają ich trwałość. Niestety wstępne badania pokazują, że emulgatory w przetworzonych i pakowanych produktach spożywczych zmieniają bakterie jelitowe u myszy i wywołują stan zapalny.
Jest to ważne, ponieważ zapalenie jest czynnikiem pobudzającym problemy zdrowotne, w tym oporność na insulinę. Ponadto u myszy emulgatory są również powiązane z rakiem okrężnicy. Niestety trudno jest uniknąć emulgatorów, chyba że całkowicie unikniesz przetworzonej żywności.
MSG
Glutaminian sodu (MSG) jest wzmacniaczem smaku w różnych przetworzonych produktach spożywczych i znany z powodowania "syndromu chińskiej restauracji". Syndrom chińskiej restauracji to rodzaj alergii pokarmowej, której objawy pojawiają się po zjedzeniu tzw. chińszczyzny. Niektórzy ludzie wydają się być wrażliwi na MSG nawet w niewielkich ilościach i doświadczają drętwienia rąk/nóg, mrowienia, niepokoju, bólu w klatce piersiowej, zaczerwienienia i innych objawów podczas spożywania pokarmów, które je zawierają.
Jednak Europejska Rada Informacji o Żywności określa MSG jako "ogólnie uznawany za bezpieczny". Chociaż nie ma niezbitych dowodów na to, że MSG jest szkodliwy dla ogółu populacji, pewne grupy ludzi wydają się na to wrażliwe. Jeśli cierpisz na migrenowe bóle głowy, najlepiej unikać paczkowanych pokarmów zawierających MSG.
Niestety MSG jest trudny do uniknięcia, ponieważ zazwyczaj nie jest wymieniony na opakowaniu, jako MSG lub glutaminian sodu. Zamiast tego "ukrywa" się w innych składnikach, m.in. w zhydrolizowanym białku, ekstrakcie drożdżowym, kazeinianie sodu, autolizowanych drożdżach, izolacie białka sojowego i wielu innych. Jeśli jesteś wrażliwy na MSG, najlepiej unikać wszystkich przetworzonych pokarmów i uważać, gdy jesz poza domem.
Azotyn sodu
Stosuje się go jako konserwant, który nadaje wędlinom również piękny, różowy kolor. Azotyn sodu w połączeniu z innymi związkami chemicznymi może tworzyć nitrozoaminy. Powstają one również podczas obróbki termicznej wędlin. Uznawane są za substancje rakotwórcze.
Gdzie znajdziesz azotyn sodu?
W takich produktach jak: parówki, kiełbasy, wędliny.
Podsumowując
Zawsze sprawdzaj skład produktów, które kupujesz. Staraj się bazować na produktach nieprzetworzonych. Gdy kupujesz paczkowane, przetworzone produkty, zwracaj uwagę, by nie zawierały tłuszczy trans, syropu fruktozowego, azotynu sodu, glutaminianu potasu i emulgatorów.
Bardzo dobry artykuł.