Ochota na zimny napój gazowany, szczególnie w ciepłe, letnie dni, dopada chyba każdego. Problem, a nawet dwa pojawiają się jednak w sytuacji, gdy nie chcemy dostarczyć zbędnych cukrów prostych oraz gdy mamy niewielki fundusz na tego typu zachcianki. W przypadku pierwszego problemu z pomocą przychodzą nam, dostępne w szerokiej gamie produktów, napoje zero. Wybór jest spory i bez wątpienia każdy może znaleźć coś dla siebie w chwilach chęci zaspokojenia ochoty na słodkie, jak i pragnienia.
Drugi problem jest już trochę większy. Z reguły pół litra napoju znanych producentów to koszt ponad 3 zł, a dwa litry od 5 do 7 zł. Nie każdego w obecnych czasach stać na takie przyjemności. W takiej sytuacji z pomocą przychodzą nam bardzo ekonomiczne napoje zero mniej popularnych firm. Czy jednak wraz z bardzo niską ceną, która wynosi poniżej 1 zł za 2 litry napoju, idzie również słaba jakość produktu?
Czy dostarczamy w ten sposób różne związki chemiczne, które będą miały znacznie większy wpływ na nasz organizm niż napoje znanych firm? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule.
Napoje zero – czym dokładnie są?
Odnośnie dokładnego składu, związków obecnych w tego typu napojach i porównaniu tych najbardziej popularnych pisałem już wcześniej: Tutaj
Dziś opiszę w skrócie substancje obecne w tych produktach.
Jak każdy napój, również i napoje zero składają się głównie z wody. Dodatkami sprawiającymi, że napoje te mają smak, nie zepsują się w ciągu kilku dni czy mają odpowiednią barwę, są niezbędne w tym celu substancje. Z reguły nie są to niestety związki pochodzenia naturalnego. Wyróżnić należy tutaj między innymi:
Aspartam, acesulfam potasu, cyklaminian sodu, stewia
Słodziki syntetyczne, jak i naturalne (stewia) nadające napojom słodki smak, bez konieczności dostarczenia kcal pochodzących z cukrów. Według dostępnych badań, ilości stosowane w napojach zero, nie wpływają negatywnie na nasz organizm. Nie ma również dostępnych badań, jakoby powszechnie uważany za rakotwórczy aspartam rzeczywiście taki był.
Benzoesan sodu
Substancja konserwująca.
Kwas fosforowy
Stosowany jako regulator kwasowości. Napoje gazowane są z reguły silnie kwaśne. Bardziej niż np. sok z cytryny czy ocet. Związek ten więc reguluje poziom kwasowości. Pełni on również rolę konserwantu, chroniącego przed rozwojem grzybów i bakterii.
Karmel amoniakalno-siarczynowy
Dość kontrowersyjny barwnik, stosowany w celu nadania napojom odpowiedniego koloru.
Tani vs. drogi
Wśród tanich napojów gazowanych zero znaleźć można kilka ciekawych propozycji. Jednak szczególną uwagę zwrócić warto na Tesco Value napój gazowany 2l. Dostępna jest jego cała gama smaków, wśród których wyróżnić można:
- cola
- landrynkowy
- pomarańczowy
- cytrynowy
- wieloowocowy
- tonic.
Cena tego napoju waha się od 79 do 99 gr za 2 litry, co jest blisko 5 razy mniej niż popularnych napojów firmy Coca-Cola.
Napój firmy Tesco, co może dziwić, wcale nie posiada składu znacznie różniącego się od innych tego typu produktów. Producent wyróżnia w składzie takie związki, jak:
Dla smaku cola - woda źródlana, dwutlenek węgla, barwnik (karmel amoniakalno-siarczynowy), regulatory kwasowości (kwas fosforowy, kwas cytrynowy), aromat (w tym kofeina), stabilizator (guma arabska), substancje słodzące (cyklaminiany, sacharyny, acesulfam K, aspartam), substancje konserwujące (benzoesan sodu, sorbinian potasu).
Dla smaku pomarańcza - woda źródlana, dwutlenek węgla, regulator kwasowości (kwas cytrynowy), sok wieloowocowy z zagęszczonego soku wieloowocowego, stabilizatory (guma arabska, estry glicerolu i żywicy roślinnej), aromat, substancje słodzące (cyklaminiany, sacharyny, acesulfam K, aspartam), substancje konserwujące (benzoesan sodu, sorbinian potasu), przeciwutleniacz (kwas askorbinowy), barwniki [karoteny, beta-apo-8'-karotenal (C30)].
Porównajmy więc skład tego napoju z najpopularniejszymi dostępnymi na rynku, firmy Coca-Cola:
Dla smaku cola - woda, dwutlenek węgla, barwnik (karmel amoniakalno-siarczynowy), kwas fosforowy, substancje słodzące: cyklaminian sodu, acesulfam K, aspartam, aromaty, w tym kofeina, regulator kwasowości (cytrynian trisodowy).
Dla smaku Fanta (pomarańczowy) - woda, koncentrat soku pomarańczowego, kwas węglowy, środek zakwaszający - kwas cytrynowy, ekstrakt pomarańczowy, słodzik (cyklaminian sodu, aspartam, acesulfam-K), naturalny aromat pomarańczowy, przeciwutleniacz kwas askorbinowy, barwnik (karoten), stabilizator (guma guar).
W przypadku napoju o smaku cola różnice są marginalne. W napoju Value jest dodatkowo jeden ze słodzików – sacharyna. Jest to jeden z popularnych słodzików i w zasadzie jeden z pierwszych zastosowanych w przemyśle spożywczym. Sacharyna jest od 300 do 500 razy słodsza od cukru. Jej metaliczno-gorzki posmak maskuje się dodatkiem innych słodzików – cyklaminianów.
Do 2000 roku była określana w USA jako związek mogący przyczyniać się do zwiększenia występowania nowotworów. Po zweryfikowaniu badań po 2000 roku zniesiono z etykiet te ostrzeżenia, uznając sacharynę za nieszkodliwą. Nadal wzbudza pewne kontrowersje. Badań je potwierdzających na ludziach niestety brakuje.
W napoju Value dodano stabilizator – gumę arabską. Jest to naturalnie występująca w przyrodzie substancja, otrzymywana z pnia i gałęzi akacji senegalskiej i innych gatunków z rodzaju Acacia, pochodzących z Afryki. Z reguły stosowana w przemyśle w celu emulgowania, nie tworząc jednak żelu. Jej zastosowanie w przemyśle określone jest jako – bez ograniczeń.
Kolejne związki występujące w napoju Value to substancje konserwujące, takie jak sorbinian potasu i benzoesan sodu. Zdecydowanie wzbudzające największe kontrowersje. W badaniu The International Programme on Chemical Safety nie stwierdzono negatywnego wpływu na organizm człowieka w dawce 647-825 mg/kg masy ciała. Jednak duże dawki mogą działać drażniąco na śluzówkę ścian żołądka.
W połączeniu z witaminą C może przekształcać się w rakotwórczy benzen. Głównie pod wpływem wysokiej temperatury i światła. U niektórych osób może wywoływać reakcje alergiczne, nawet wstrząs anafilaktyczny.
Sorbinianu potasu dopuszczalna dawka wynosi 25 mg/kg masy ciała. Niestety nie jest wykazane, jakie ilości stosowane są w analizowanym napoju. W nadmiarze może powodować reakcje alergiczne organizmu. W 2012 roku pojawiło się badanie, w którym stwierdzono, iż może on powodować zmiany nowotworowe. Warto więc podchodzić z umiarem w stosowaniu produktów z sorbinianem potasu w składzie.
Kolejne porównanie dotyczy napojów o smaku pomarańczowym. Istotną różnicą, podobnie jak w przypadku smaku cola, jest obecność w napoju Value substancji konserwujących: sorbinianu potasu i glutaminianu sodu, których w żywności jest dość sporo i warto mieć na uwadze ograniczanie ich w miarę możliwości. Napój firmy Tesco zawiera witaminę C, która, jak wspomniałem wcześniej, w połączeniu z benzoesanem sodu może powodować powstawanie benzenu.
W napoju Fanta obecny jest kwas węglowy, którego celem jest nadanie przyjemnego i orzeźwiającego smaku. Nie ma żadnych potwierdzonych negatywnych właściwości tego związku.
Wartości odżywcze
- Napój gazowany Value o smaku cola/pomarańcza zawiera w 100 ml 1 kcal. Węglowodany 0 g, białka 0 g, tłuszcze 0 g, sól 0,02 g.
- Napój Coca cola zero zawiera w 100 ml 0,2 kcal. Węglowodany 0 g, tłuszcze 0 g, białka 0,01 g, sól 0,01 g.
- Napój Fanta zero zawiera w 100 ml 3 kcal. Węglowodany 0,5 g (w tym cukier 0,5 g), tłuszcze 0 g, białka 0 g.
Podsumowanie
Porównując tanie napoje zero z tymi drogimi i najbardziej popularnymi wyciągnąć można wnioski, iż skład tych tanich jest bardzo zbliżony do drogich. Obecność sorbinianu potasu i glutaminianu sodu stawia je trochę niżej w zestawieniu. Jednak cena, która w przypadku popularnych napojów jest blisko 5-6 razy większa, ma istotne znaczenie dla dużej grupy osób. Smak to kwestia gustu. Są przeciwnicy i zwolennicy obu produktów. Tę kwestię pozostawiam do przeanalizowania każdemu indywidualnie.
Referencje:
- (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3432536/)
