Ksylitol - właściwości, zastosowanie. Czy dodawać cukier brzozowy do posiłków?

Dieta bez substancji słodzących bywa ciężka. Na szczęście mamy sporo dostępnych słodzików, które z powodzeniem możemy wykorzystać w swojej kuchni, aby umilić sobie codzienną dietę, ale także zadbać o nasze zdrowie. Ostatnio jednym z najbardziej popularnych słodzików jest ksylitol.

Jakie ma właściwości? Gdzie z powodzeniem możemy go wykorzystać? Czym jest? Na te i inne pytania odpowiem w poniższym artykule.

Czym jest ksylitol?

Z czysto chemicznego punktu widzenia, ksylitol jest alkoholem cukrowym. Składa się z cząsteczki cukru oraz cząsteczki alkoholu. Taka struktura daje zdolność pobudzania słodkich receptorów smakowych na języku. Wyglądem i smakiem (choć jest dużo słodszy) przypomina cukier. W niewielkich ilościach występuje w wielu owocach oraz warzywach, np.: truskawkach, jagodach, malinach, śliwkach, gruszkach, kolbach kukurydzy i grzybach, a zatem jest naturalny. Za pośrednictwem przemian metabolicznych, ludzie również produkują jego małe ilości. Ksylitol pochodzi z Finlandii i został odkryty pod koniec XIX wieku. Można go wytwarzać z drzew, takich jak brzoza, ale może być również pozyskiwany w procesie przemysłowym, który przekształca włókna roślinne o nazwie xylanu na ksylitol. Tradycyjnie ksylitol pozyskiwało się z kory brzozowej (dlatego też nazywano go cukrem brzozowym), jednak obecnie ten sposób produkcji ksylitolu jest coraz rzadziej stosowany. Nazywanie obecnie ksylitolu cukrem brzozowym może wprowadzić konsumenta w błąd, gdyż jedynie w Finlandii część producentów nadal wykorzystuje brzozę do jego produkcji. Jednak na skalę przemysłową większość producentów pozyskuje go z kukurydzy, gdyż ten proces jest bardziej opłacalny.

Właściwości cukru brzozowego

Mimo że alkohole cukrowe są węglowodanami, to duża większość nie podnosi poziomu cukru we krwi. Ksylitol należy do grupy polioli, węglowodanów, które są wolniej wchłaniane przez układ pokarmowy, a ich metabolizm odbywa się przy nieznacznym udziale insuliny (albo bez jej udziału), więc nie powodują nagłego wzrostu stężenia glukozy we krwi. Dlatego też ksylitol zalecany jest między innymi cukrzykom, osobom z zaburzoną tolerancją glukozy i insulinoopornością, ale też osobom będącym na diecie, gdyż posiada dwukrotnie mniej kalorii niż tradycyjny cukier, polecany jest też dzieciom, lecz dopiero po 3 roku życia. Ksylitol jest stosowany w żywności od 1960 roku, np.: do gum do żucia bez cukru czy też żywności dietetycznej. W ostatnim czasie zauważyć można, że jest wielki popyt na tę substancję słodzącą. Należy pamiętać, iż wprowadzanie ksylitolu powinno przebiegać stopniowo, aby nasz organizm miał czas na przyzwyczajenie się do nowego składnika i mógł nadążyć z produkcją enzymów go trawiących.

Ponadto ksylitol zwiększa przyswajalności wapnia przez nasze kości, dzięki czemu poprawia się ich gęstość. Potwierdziły to badania fińskich lekarzy, które przeprowadzone zostały na szczurach.

Wykazuje również pozytywne działanie na nasze uzębienie, pomaga zapobiegać próchnicy i innych chorób zębów, hamując rozwój bakterii, które odpowiedzialne są za psucie się zębów.

Cukier brzozowy daje odczyn zasadowy, więc stabilizuje również gospodarkę kwasowo-zasadową w naszym organizmie, a co za tym idzie, hamuje rozwój przeróżnych bakterii oraz drożdżaków np.: candida. Dlatego zaleca się, aby stosowały go osoby dotknięte chorobami bakteryjnymi oraz grzybicą, tym samym usuwając całkowicie tradycyjny cukier z diety.

Jak używać ksylitol w kuchni?

Cukier brzozowy jest idealny do przeróżnych wypieków, ciast, ciasteczek, ale też jako dodatek do przetworów owocowych, kompotów czy dżemów. Jest odporny na działanie wysokich temperatur i nie traci swoich naturalnych właściwości. Słodzić nim można kawę czy herbatę, z jego udziałem przygotować można przeróżne desery, posłodzić można kisiel, galaretkę czy budyń, ale też przygotować można ciekawy, słodki farsz do naleśników, może być wykorzystany również jako naturalny słodzik do domowych lodów.

Nie ma potrawy na słodko, do której nie można go użyć, jako zamiennika cukru (w stosunku 1:1), idealnie się sprawdza, gdyż nie zmienia struktury, ani smaku danej potrawy.

100 g ksylitolu dostarcza 240 kcal, w tym:

• 100 g węglowodanów, w tym 0 g cukrów i 100g polioli
• 0 g białka
• 0 g tłuszczów
• 1,5 g błonnika

Ciasto dyniowe z lukrem z ksylitolu

Składniki:

• 170 g mąki jaglanej
• 30 g mąki ziemniaczanej
• 140 g oleju kokosowego
• 2 jaja „L”
• 100 g ksylitolu
• 200 g obranej wcześniej dyni
• 1,5 g proszku do pieczenia
• cynamon i kardamon
• 40 g cukru pudru z ksylitolu (ksylitol zmiksować w blenderze na pył)

Przygotowanie:

Obraną dynię należy zetrzeć na tarce o małych oczkach. W wysokiej misce zmiksować jajka na wysokich obrotach, do uzyskania puszystej masy. Dodać stopniowo ksylitol i wcześniej rozpuszczony na olej kokosowy. Pod koniec dodać mąkę z proszkiem do pieczenia i ponownie miksować, dokładnie, do uzyskania jednolitej masy. Do miski z gotową masą dodać startą wcześniej dynię, szczyptę kardamonu i cynamonu, mieszać łyżką. Masę przelać do formy silikonowej o średnicy 18 cm. Ciasto piec w temperaturze 180 stopni Celsjusza, przez około 45 minut. Do cukru pudru z ksylitolu dodać wodę, tak aby powstała dość gęsta masa, polać nią ciasto.

Smacznego!

Efekt uboczny, dawkowanie, przeciwwskazania

Ksylitol jest na ogół dobrze tolerowany, ale warto nadmienić, iż należy stopniowo wprowadzać go do diety. Bywa, że u niektórych występują problemy trawienne, takie jak wzdęcia, bóle brzucha czy biegunka. Jeśli będziemy powoli wprowadzać go do swojej diety, to nasz organizm przyzwyczai się do tej substancji, dzięki czemu unikniemy wystąpienia kłopotliwych objawów.

Szczególną ostrożność podczas przyjmowania ksylitolu powinny zachować przede wszystkim osoby z zespołem jelita drażliwego, chorobami zapalnymi jelit, ale też dysbiozą. W tych przypadkach ksylitol może wywołać zaburzenia pracy układu pokarmowego, które mogą być bardzo kłopotliwe i bolesne. Warto zacząć wprowadzać go nawet w ilości od około pół łyżeczki dziennie, docelowo zaleca się maksymalnie 15 g ksylitolu na dzień. Choć stosunkowo mówi się, że nie należy przekraczać 40 g dziennie, gdyż spowodować to może rozwolnienie.

U ludzi ksylitol jest wchłaniany wolno oraz nie ma znaczącego wpływu na produkcję insuliny, natomiast u psów powodować może nawet śmierć. Gdyby nasz pupil spożył coś na bazie ksylitolu, to jego trzustka rozpoczęłaby produkcję sporej ilości insuliny, ponieważ odebrałaby go jako glukozę. To mogłoby spowodować silną hipoglikemię, a w najgorszym wypadku nawet zgon. Ksylitol może być toksyczny dla psów, nawet w bardzo małych ilościach.

Podsumowanie

Ksylitol, czyli cukier brzozowy, to coraz popularniejszy zamiennik białego cukru. I nic w tym dziwnego, bo jest zdecydowanie zdrowszy i mniej kaloryczny. Należny pamiętać, że nawet mały dodatek tradycyjnego cukru może być problematyczny, jeśli chodzi o kształtowanie naszej sylwetki, ale też zdrowie. Z tego powodu szukajmy naturalnych i zdrowych alternatyw.