Fast food'y, doping i sód - czyli co nas zabija

Nadciśnienie tętnicze zabija co roku 9.4 mln ludzi, czyli tyle, co wszystkie choroby zakaźne łącznie.  Niestety z reguły nie daje objawów, a większość ludzi nie przejmuje się wcale stanem serca, nerek, wątroby czy ciśnieniem krwi. Na nadciśnienie tętnicze choruje na świecie prawie miliard osób, w tym prawie 38% w krajach rozwiniętych i 22% w krajach rozwijających się. Szacuje się, że nadciśnienie jest dobrze kontrolowane tylko u 13% osób. 

1. Sól - wytyczne żywieniowe
2. Ile fosforanu sodu w kurczaku w sieci „Subway”?
3. Co zawierają dania typu fast food?
4. Ile sodu w diecie to za dużo?
5. Wnioski

Sól - wytyczne żywieniowe

Wytyczne żywieniowe 2010 roku sugerują podaż sodu mniejszą niż 2,3 g dziennie dla nastolatków i dorosłych, 1,5 g dziennie dla osób powyżej 51 roku życia, cierpiących na nadciśnienie, cukrzycę lub przewlekłą chorobę nerek. Do tej pory wiązano nadciśnienie z podażą sodu (np. w postaci chlorku sodu, czyli soli), choć nowsze doniesienia sugerują, iż ważną rolę może tu odgrywać chlor. Niektóre doniesienia mówią o tym, że same jony sodu dostarczane drogą pokarmową nie muszą podnosić ciśnienia krwi, jeśli nie towarzyszą im chlorki.

Ile fosforanu sodu w kurczaku w sieci „Subway”?

W 2017 r. wybuchła wielka afera, gdy popularny kanadyjski program- „Marketplace” (CBC NEWS) opublikował badania dotyczące mięsa kurczaka w sieci „Subway”. W skrócie, po testach DNA okazało się, że jest tam mało kurczaka, a dużo wypełniaczy (białka sojowego). W odpowiedzi na zarzuty sieć opublikowała oświadczenie, w którym zarzeka się, że mięso używane do produkcji kanapek jest w 100% pochodzące z kurczaka, że dostawcy są wiarygodni, że cały czas weryfikują skład itd.

Jednak to wcale nie jest artykuł o kurczaku, tylko o tym, co wypłynęło przy okazji. W oświadczeniu „Subway” można przeczytać, iż: „nasz pieczony kurczak składa się z piersi kurczaka, wody, aromatu kurczaka (sól morska, cukier, bulion z kurczaka, sól, aromaty, olej rzepakowy, cebula w proszku, proszek czosnkowy, przyprawy, tłuszcz z kurczaka, miód), zawiera 2% lub mniej skrobi ziemniaczanej, fosforanu sodu, dekstrozy, karagenu.

Co zawierają dania typu fast food?

Od zawsze wiadomo, iż dania fast food zawierają zbyt dużo soli, cukru, tłuszczy (szczególnie nasyconych). Istnieją poważne wątpliwości czy mięso kurczaka pochodzące z masowych dostaw nie wyrządza długofalowych szkód człowiekowi (a istnieją ku temu silne przesłanki). Tym bardziej, iż całkiem możliwe, że mięso pochodzi z krajów, gdzie nie ma żadnej kontroli nad używaniem nielegalnych w Europie czynników wzrostu. W Unii Europejskiej do tuczu nie wolno stosować trenbolonu, progesteronu, estradiolu, zeranolu czy testosteronu (od 1981 r.). Tymczasem w wielu krajach podobne wspomagacze są na porządku dziennym.

Sieć przyznała, iż mięso zawiera fosforan sodu. To nic zaskakującego, ale naukowcy ostrzegają, iż nadmierna podaż fosforanów oraz sodu stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Duże spożycie sodu i fosforanów powiązano ze znacznym wzrostem ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (CKD), ale zapewne także u osób zdrowych!

Ile sodu w diecie to za dużo?

Z badań wiemy, iż na szczególne ryzyko są narażone osoby z nadciśnieniem. Okazało się, iż spożycie mniej niż 2 g sodu dziennie lub więcej, niż 4 g sodu dziennie wiązało się z wyższym ryzykiem rozwoju przewlekłej choroby nerek w porównaniu do osób spożywających 3-4 g sodu dziennie. Nadmierna podaż sodu do organizmu zwiększa wydalanie wapnia z moczem (na każde 2,3 g sodu ponad zapotrzebowanie wraz z moczem organizm traci 24-40 mg wapnia).

W efekcie nadmiar sodu może przyczyniać się do utraty wapnia z tkanki kostnej, zmniejszać gęstość kości oraz zwiększać podatność kości na złamania. Organizm w normalnych warunkach nie potrzebuje więcej niż 0,5 g sodu dziennie. Maksymalna zalecana podaż sodu wg WHO wynosi 2 g dziennie (5 g soli kuchennej), średnie spożycie sodu w USA wynosi 3-4 g dziennie.  W jednym z badań u uczestników, którzy spożywali dziennie ponad 4 g sodu, odnotowano 2,5-krotny wzrost ryzyka wystąpienia udaru mózgu w porównaniu do osób spożywających mniej, niż 1,5 g na dobę.

Wnioski

Regularne odwiedzanie „restauracji” fast food może nie tylko prowadzić do pogorszenia kompozycji sylwetki, ale nawet bezpośrednio i w o wiele krótszym horyzoncie czasowym mieć wpływ na nerki i serce. Oczywiście przedstawiciele podobnych sieci zarzekają się, że ich produkty wcale nie są aż tak złe. W sumie to samo zdrowie: „sandwicze komponowane są ze świeżych warzyw, mięs i wędlin, na świeżo wypiekanym pieczywie. Ten wyjątkowy koncept przez lata zyskał miłośników na całym globie”. Tyle że epidemia otyłości, plaga nadciśnienia, wysyp nowotworów i chorób serca nie wzięły się znikąd.

Referencje:

• http://www.subway.com/en-us/menunutrition/nutrition/realchicken
• http://ec.europa.eu/health//sites/health/files/files/eudralex/vol-5/reg_2010_37/reg_2010_37_en.pdf
• K.Humalda “Concordance of dietary sodium intake and concomitant phosphate load: Implications for sodium interventions” https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0939475316300448
• Chang-YunYoon “High and low sodium intakes are associated with incident chronic kidney disease in patients with normal renal function and hypertension” https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0085253817307640
• Dorota Czerwińska, Anna Czerniawska „Ocena spożycia sodu, z uwzględnieniem soli kuchennej jako jego źródła, w wybranej populacji warszawskiej” http://wydawnictwa.pzh.gov.pl/roczniki_pzh/pobierz-artykul?id=585
• Agnieszka Latoch “Stan wiedzy na temat produktów mięsnych jako głównego źródła sodu w diecie wśród lubelskich studentów”
• Sodium Intake in Populations: Assessment of Evidence. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK201520/
• http://www.who.int/nutrition/publications/guidelines/sodium_intake_printversion.pdf
• Jolanta Małyszko „Nadciśnienie tętnicze a nerki” https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1197,nadcisnienie-tetnicze-a-nerki
• Linsay McCallum, Stefanie Lip, and Sandosh Padmanabhan „The hidden hand of chloride in hypertension” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4325190/
• Kathleen Deska PAGANA, Timothy J. PAGANA „Testy laboratoryjne i badania diagnostyczne w medycynie”
• Fürstenberger C Toxicol Sci. 2012 Apr;126(2):353-61. doi: 10.1093/toxsci/kfs022. Epub 2012 Jan 23. The anabolic androgenic steroid fluoxymesterone inhibits 11β-hydroxysteroid dehydrogenase 2-dependent glucocorticoid inactivation. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22273746
• Michał Myśliwiec “Obrzęki i leczenie diuretykami” https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1132,obrzeki-i-leczenie-diuretykami
• McCallum L, Jeemon P, Hastie CE, Patel RK, Williamson C, Redzuan AM, Dawson J, Sloan W, Muir S, Morrison D, McInnes GT, Freel EM, Walters M, Dominiczak AF, Sattar N, Padmanabhan “Serum chloride is an independent predictor of mortality in hypertensive patients”.
• http://subway.pl/subway/pl/pdf/Informacja-marki-SUBWAY-w-sprawie-testow-kurczaka.docx