Właściwe żywienie w czasie choroby

Przyglądając się ostatnio wynikom o odżywianiu Polaków, można zauważyć, iż spożywają oni zbyt dużo tłuszczów i odżywiają się nieregularnie . Ponadto za mało jemy produktów mlecznych, produktów pochodzenia roślinnego oraz za mało spożywamy warzyw i owoców. Poza tym w naszym kraju można spotkać coraz więcej osób w młodym wieku z dużą nadwagą. Winą za złe odżywianie są winne nie tylko same dzieci(nie mają może świadomości co przez to może je czekać), ale również rodzice, którzy rozpieszczają dzieci kupując im chipsy, różne niezdrowe smakołyki dając pieniądze na „fast foody" nie ucząc im prawidłowego sposobu odżywiania, nie dając odpowiedniego przykładu ze strony własnej osoby. Problem nadwagi jest jedną z chorób, na które społeczeństwo krajów wysoko rozwiniętych będzie cierpiało w niedalekiej przyszłości jak wszyscy wiemy z mediów. Dlatego też postanowiłem zamieścić ten post nie tylko, aby pomóc tym, którzy cierpią już na te niżej opisane choroby ( nie koniecznie z tego powodu), ale wyczulić ludzi jak nierracjonalne odżywianie może później wpłynąć na ich życie. Lepiej zapobiegać choroby niż je leczyć.
Sport i odpowiednia dieta mogą czynić cuda.
Nie siedźmy, więc przy komputerze tylko wyjdźmy na powietrze i korzystajmy z życia
Carpe Die, pozdro

Dieta lekkostrawna-podstawowa dieta przy schorzeniach przewodu pokarmowego

Podstawa kliniczna:
Dieta lekkostrawna jest zalecana w przypadku licznych schorzeń żołądka, jelit, wątroby i pęcherz żółciowego oraz przy innych zaburzeniach gastrycznych. Lekkie, pełnowartościowe żywienie nie ma wpływu na przebieg choroby, zapobiega jednak takim dolegliwościom jak ucisk, uczucie przesytu, bóle, mdłości, wzdęcia i skłonność do biegunek.

Zasada żywienia:
Lekkie, pełnowartościowe żywienie zaspokaja potrzeby organizmu. Należy unikać artykułów spożywczych i potraw-jak wynika z doświadczenia-są powodem dolegliwości. Aby przekonać się, co najmniej służy, trzeba samemu wypróbować składniki diety.

Artykuły spożywcze, potrawy i napoje, mogące powodować dolegliwości
Artykuły spożywcze % osób źle znoszących
Warzywa strączkowe 30,1
Mizeria 28,6
Potrawy smażone w oleju 22,4
Kapusta biała 20,2
Napoje gazowane 18,1
Jarmuż 18,1
Potrawy tłuste 17,2
Sałatki z papryką 16,8
Kapusta kiszona 15,8
Kapusta czerwona 15,8
Pieczywo słodkie i tłuste 15,8
Cebula 15,8
Kapusta włoska 15,8
Frytki ziemniaczane 15,3
Jaja gotowane na twardo 14,7
Chleb świeży 13,6
Kawa naturalna 12,5
Surówka z kapusty 12,1
Majonez 11,8
Sałatka z ziemniaków 11,4
Wędliny 9,0
Potrawy zbyt mocno przyprawiane 7,7
Desery zbyt gorące lub zbyt zimne 7,6
Słodycze 7,6
Wina białe 7,6
Surowe owoce pestkowe 7,3
Orzechy 7,1
Śmietana 6,8
Mięso panierowane smażone 6,8
Grzyby 6,8
Wina czerwone 6,1
Szczypiór 5,9
Napoje alkoholowe 5,8
Gruszki 5,6
Chleb pełnoziarnisty 4,8
(źródło: Zespół Dietetyki Klinicznej)

1.Spożycie składników energetycznych:
-odpowiednie do potrzeb tzn. zależne od wieku, płci, wykonywanej pracy

2.Zalecenia do zestawienia jadłospisu:
-wzajemny stosunek składników-zaleca się następujące udziały poszczególnych składników:
białka 10-15%
tłuszcze 30-35%
węglowodany 50-55%

Spożycie składników odżywczych:
Zalecana wysokość dziennego spożycia składników odżywczych wynosi odpowiednio do zapotrzebowania energetycznego:
Energia 1800kcal 2000kcal 2200kcal
Białka 45-65 g 50-75 g 55-85 g
Tłuszcze ogółem 60-70 g 65-75 g 75-85 g
Węglowodany 225-250 g 250-275 g 275-300 g

3.Wybór artykułów spożywczych:
Zestawiając lekki, pełnowartościowy jadłospis, należy unikać:
-bardzo tłustych potraw
-razowego, świeżego pieczywa
-warzyw powodujących wzdęcia, ostrych potraw,
-potraw mocno słodzonych lub solonych
-napojów gazowanych i alkoholowych

4.Sposoby przyrządzania:
-zaleca się sposoby przyrządzania z niewielkim dodatkiem tłuszczu lub bez, jak duszenie, gotowanie na parze, pieczenie na ruszcie, pieczenie w folii lub w kuchence mikrofalowej,
-warzywa na sałatki należy dobrze rozdrabiać,

5. Sposób przyrządzania posiłków:
-lepiej jeść mało ale częściej,
-zjadać spokojnie bez pośpiechu,
-dokładnie przeżuwać,
-aby ułatwić trawienie potraw.

Dieta w cukrzycy
Cukrzyca jest zaburzeniem przemiany węglowodanów, często związanym z zaburzeniem gospodarki tłuszczowej. Wskutek braku lub niedostatecznego wydzielania insuliny przez trzustkę po spożyciu pokarmów zawierających węglowodany dochodzi do wzrostu poziomu cukru we krwi.

Rozróżnia się dwa typy cukrzycy:
Typ I, odznaczający się całkowitym brakiem wydzielania insuliny. Chory zależny jest od stałego, regularnego podawania insuliny. Ilość insuliny musi być odpowiednia od diety.
Typ II, odznaczający się niedostatecznym wydzielaniem insuliny, w 90 procentach przypadków jest związane z wieloletnią otyłością. Stosowanie diety niskocukrowej i doprowadzanie masy ciała do normy prowadzą zwykle do uzyskania prawidłowej poziomu cukru we krwi.

Zasady żywienia
Dietę w cukrzycy ustala lekarz odpowiednio do stanu chorego. Poniższe dane stanowią ogólną informację. Ponieważ cukrzyca często wiąże się z zaburzeniami gospodarki tłuszczowej, obowiązują takie same przypadki jak w przypadku hiperlipidemii.
Dieta w cukrzycy:
-jest bogata w węglowodany złożone i substancje błonnikowe
-jest bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe
-jest uboga w łatwo przyswajalne węglowodany
-jest uboga w tłuszcze i nasycone kwasy tłuszczowe

1.Wartość energetyczna:
-odpowiednia do potrzeb, z uwzględnieniem stanu odżywienia i pracy fizycznej;przy nadwadze dieta odchudzająca 1200-1500 kcal, do zachowania prawidłowej masy ciała 1800-2000 kcal.
2. Zalecenia do zestawienia jadłospisu.
Zaleca się następujące proporcje poszczególnych składników diety:
Białka 15-20%
Tłuszcze 25-35%
Węglowodany 45-55%

Zawartość składników pokarmowych w dobowym jadłospisie wynosi w zależności od ogólnej kaloryczności diety:
Energia 1800 kcal 2000 kcal 2200 kcal
Białka 65-90 g 75-100 g 80-110 g
Tłuszcze ogółem* 50-70 g 55-75g 60-85g
Węglowodany** 200-250 g 225-275 g 250-300 g
Cholesterol <300 mg <300 mg <300 mg
Błonnik 35 g 35 g 35 g
*po 1/3 tłuszczów w postaci nienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
**Obliczanie następuje także w wymiennikach węglowodanów
Osoby z cukrzycą powinny zaleconą ilość węglowodanów spożywać w niewielkich ilościach, podzielonych co najmniej na 6 posiłków w ciągu doby.

Wchłanianie węglowodanów a cukrzyca
W przypadku cukrzycy jest upośledzona zdolność organizmu do przemiany węglowodanów, a szczególnie cukru. W wyniku tego poziomu cukru we krwi rośnie, powodując uszkodzenie nerek i nadciśnienie. Cierpiący na cukrzycę muszą rozdzielać spożywane węglowodany, a przede wszystkim cukier, zarówno zwykły, jak i gronowy-glukozę, na wiele posiłków. Spożycie cukru jest dla chorych na cukrzycę szczególnym problemem, gdyż cukry- sacharoza i glukoza- szybko przedostają się do krwi, powodując wzrost poziomu cukru. Dlatego chorzy na cukrzycę powinni szczególnie starannie dawkować w codziennych jadłospisach cukier i węglowodany.

3.Dobór artykułów żywnościowych:
Zaleca się:
-przetwory zbożowe pełnoziarniste o dużej zawartości błonnika,
-świeże warzywa, owoce i ziemniaki,
-chude gatunki mięsa, ryb i przetworów mlecznych.
Należy unikać lub ograniczyć udział:
-tłustych gatunków mięsa, ryb i przetworów mlecznych,
-pokarmów zawierających białą mąkę i cukier,
-napojów alkoholowych.
4.Sposoby przyrządzania:
dopuszcza się wszystkie metody przyrządzania, lecz zaleca się przygotowanie pokarmów bez tłuszczu.
5. Częstotliwość posiłków:
Zaleca się częste, skromne posiłki i podział spożywanych węglowodanów na 5-6 posiłków dziennie.

Dieta w hiperlipidemii
Podstawy kliniczne
Przy zaburzeniach gospodarki tłuszczowej, podwyższonym poziomie lipidów, trójglicerydów i cholesterolu oraz po przebytych zawałach serca stosowana jest specjalna dieta.
Hiperlipidemia (podniesienie poziomu tłuszczów we krwi) jest ważnym czynnikiem ryzyka w powstawaniu miażdżycy tętnic i wieńcowych chorób serca.
Stężenie lipidów i lipoprotein w surowicy krwi jest zależne w znacznym stopniu od sposobu odżywiania się i stopnia otyłości.

Zasady diety
Przy układaniu jadłospisu mającego na celu obniżenie poziomu lipidów i lipoprotein obowiązują następujące zasady:
-doprowadzenie masy ciała osób otyłych do wartości prawidłowych,
-dostarczenie odpowiedniej ilości kwasu linolowego,
-dostarczenie odpowiedniej ilości witamin A, C i E,
-dostarczenie dużych ilości naturalnych substancji nieodżywczych roślinnych,
-dostarczanie dużych ilości węglowodanów złożonych i błonnika,
-ograniczenie spożywania artykułów spożywczych o znacznej zawartości cholesterolu,
-ograniczenie spożywania szybko przyswajalnych węglowodanów (cukrów prostych),
-znaczne ograniczenie napojów alkoholowych.

1.Wartość energetyczna:
-przy nadwadze dieta odchudzająca 1200-1500 kcal,
-w celu zachowania prawidłowej masy ciała 1800-2200 kcal.
2.Zalecenia do zestawienia jadłospisu:
Zaleca się następujące proporcje poszczególnych składników diety:
Białka 15% kalorii
Tłuszcze 25-30 % kalorii
Węglowodany 55-60 % kalorii
Zawartość składników pokarmowych.
Zaleca zawartość składników pokarmowych w dobowym jadłospisie wynosi w zależności od ogólnej kaloryczności diety:
Energia 1500 kcal 2000 kcal 2200 kcal
Białka* 60-65 g 75 g 80-85 g
Tłuszcze ogółem** 40-50 g 55-65 g 60-75 g
Węglowodany 205-225 g 276-300g 300-330 g
Cholesterol <300 mg <300 mg <300 mg
Błonnik 35 g 35 g 35 g
*50% białek pochodzenie roślinnego
**1/3 tłuszczów w postaci jednonienasyconych i 1/3 w postaci wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
3. Dobór artykułów żywnościowych:
Zasady diety realizuje się w codziennych jadłospisach przez:
Zwiększone ilości
-świeżość warzyw, owoców i ziemniaków,
-przetworów zbożowych i pełnoziarnistych,
-ryb, jak makreli, łososia i śledzia,
-tłuszczów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe i witaminę E, jak oleje z kiełków pszenicy, słonecznika, nasion bawełny oraz margaryn dietetycznych.
4. Sposoby przyrządzania:
Dopuszcza się różne sposoby przyrządzania, lecz zaleca się wybór metod beztłuszczowych.

Spożycie cholesterolu i zaburzenia przemiany tłuszczów
Cholesterol jest substancją podobną do tłuszczów, zawartą w wielu pokarmach pochodzenia zwierzęcego, a także w niewielkich ilościach w olejach i tłuszczach roślinnych.
Cholesterol jest tworzony także w samym organizmie w ramach przemiany tłuszczowej. Stanowi bowiem składnik kwasów żółciowych, witaminy D oraz wielu hormonów płciowych i kory nadnercza, a ponadto błon komórkowych.
Cholesterol może być szkodliwy w przypadku jego zbyt wysokiej zawartości we krwi i ściankach naczyń krwionośnych, zwłaszcza u osób z zakłóceniami gospodarki tłuszczowej (hiperlipoproteinemia, hipercholesterolemia).

Dieta przy nadciśnieniu krwi (hipertonii)
Podstawy kliniczne:
Dieta przy nadciśnieniu krwi stosowana przy nadciśnieniu pierwotnym, o nie dających się stwierdzić przyczynach organicznych. Jeżeli nadciśnienie występuje wraz z innymi schorzeniami, np. cukrzycą, należy stosować się jednocześnie do wymagań innych diet.
Stopień wzrostu ciśnienia krwi jest uzależniony od skłonności dziedzicznych, wieku i różnych czynników związanych ze sposobem odżywiania. Na pierwszym miejscu należy wymienić zbyt duże spożycie sodu i soli kuchennej. Według badań klinicznych u ok.70 procent osób otyłych stwierdzono nadciśnienie krwi.
Przy wysokim ciśnieniu zmniejsza się zdolność organizmu do wydalania nadmiaru sodu przez nerki. Zakłócona jest gospodarka wodna organizmu, sód i woda gromadzą się w tkankach.
Tylko u części osób z nadciśnieniem dieta uboga w sód przynosi poprawę. Dlatego próbuje się obniżyć u nich ciśnienie krwi, podając potasu.
Zasady układania diety:
W diecie przy nadciśnieniu powinno się:
-ograniczać zawartość składników energetycznych, co sprzyja zmniejszeniu nadwagi,
-zmniejszać spożycie związków sodu i soli kuchennej,
-zwiększać spożycie związków potasu.


1.Wartość energetyczna:
-w celu zachowania normalnej masy ciała 1800-2200 kcal,
-przy nadwadze dieta odchudzająca 1200-1500 kcal

2.Zalecenia do zestawienia jadłospisu:
Zaleca się następujące proporcje poszczególnych składników diety:
Białka 15% kalorii
Tłuszcze 25-30 % kalorii
Węglowodany 55-60 % kalorii
-Zawartość składników pokarmowych:
Zalecana zawartość składników pokarmowych w dobowym jadłospisie wynosi w zależności od ogólnej kaloryczności diety:
Energia 1800 kcal 2000 kcal 2200 kcal
Białka 70 g 75 g 85 g
tłuszcze ogółem 50-60 g 55-65 g 60-75g
węglowodany 225-270 g 250-300 g 275-330 g

Spożycie sodu, według zaleceń lekarskich:
&#8222;bezwzględnie ubogie w sód&#8221;
450 mg sodu= 1 g soli kuchennej
&#8222;ubogie w sód&#8221;
1200 mg= 3 g soli kuchennej
&#8222;względnie ubogie w sód&#8221;
2400 mg sodu= 6 g soli kuchennej

Spożycie potasu według zaleceń lekarskich:
&#8222;bogate w potas&#8221;= ponad 2000 mg

3.Dobór artykułów spożywczych:
Optymalny stosunek sodu do potasu uzyskuje się przez:
Preferowanie nie przetworzonych podstawowych artykułów spożywczych, jak:
-świeże warzywa, owoce i ziemniaki,
-pełnoziarniste przetwory zbożowe,
-twaróg i sery w plasterkach,
-soki owocowe, herbata, wody mineralne i lecznicze
-świeże zioła i przyprawy korzenne.
Ograniczenie lub unikanie spożycia:
-sera, kiełbas, wędlin i marynat,
-konserw rybnych,
-sosów, zup i gotowych sałatek.
4.Sposób przyrządzania:
-dopuszcza się wszystkie sposoby przyrządzania.
-pieczenie, duszenie, pieczenie na ruszcie w folii, smażenie lub gotowanie w szybkowarze wzmacniają smak potrawy.
-do przyprawiania potraw należy stosować wyłączenie świeże lub suszone zioła i przyprawy.
-marynowanie mięsa i ryb w ziołach i przyprawach korzennych, cebuli i czosnku, occie i oliwie, winie białym i czerwonym poprawia smak potraw.

Dieta przy dnie(podagrze) i hiperurykemii
Podstawy kliniczne:
Tę dietę przepisuje się przy pierwotnej (wrodzonej) i wtórnej (nabytej) hiperurykemii o zawartości kwasu moczowego w osoczu krwi powyżej 7 mg/100 ml, oraz przy dnie (podagrze).
Hiperurykemia jest chorobą przemiany kwasu moczowego i puryn, przeważnie wrodzoną, rzadziej nabytą.
Podwyższona zawartość kwasu moczowego spowodowana jest zwiększonym wytwarzaniem tego związku przez organizm, zwiększoną podażą w pokarmach lub zaburzeniem wydalenia z organizmu. Nadwaga sprzyja powstawaniu hiperurykemii. Alkohol przyczynia się do zwiększonej syntezy kwasu moczowego w organizmie, a jednocześnie utrudnia wydalanie go przez nerki.
Dna powstaje wskutek krystalizacji kwasu moczowego, odkładającego się w torebkach stawowych i chrząstkach. Ponieważ khiperurykemii towarzyszy często cukrzyca i nadwaga, należy je uwzględniać przy zestawieniu diety.

Zasady układania diety:
Dieta przy hiperrykemii i dnie powinna być:
-nieco odchudzająca, szczególnie przy nadwadze, ale bez gwałtownej redukcji masy ciała,
-uboga w puryny i kwas moczowy
-uboga w alkohol,
-bogata w płyny.

1.wartość energetyczna:
-w celu zachowania prawidłowej masy ciała 1800-2200 kcal
-przy nadwadze dieta odchudzająca1200-1500 kcal

2.Zalecenia do zestawienia jadłospisu pod względem zawartości puryn lub kwasu moczowego:
&#8222;ubogi w puryny&#8221;- najwyżej 500 mg kwasu moczowego na dobę lub 3000 mg kwasu moczowego na tydzień,
&#8222;szczególnie ubogi w puryny&#8221;- najwyżej 300 mg kwasu moczowego na dobę lub 2000 mg kwasu moczowego na tydzień.
W tabelach wartości odżywczych podano zawartość puryn w miligramach odpowiednika kwasu moczowego, co odpowiada ilości kwasu moczowego powstałego w organizmie przy danym spożyciu puryn.
Zaleca się następujące proporcje poszczególnych składników diety:
Białka 15% kalorii
Tłuszcze 25-30% kalorii
Węglowodany 55-60% kalorii
Zawartość składników pokarmowych.
Zalecana zawartość składników pokarmowych w dobowym jadłospisie wynosi w zależności od ogólnej kaloryczności diety:
Energia 1800 kcal 2000 kcal 2200 kcal
Białka 70 g 75 g 85 g
Tłuszcze ogółem 50-60 g 55-65 g 60-75 g
Węglowodany 225-270 g 250-300 g 275-330 g
Napoje alkoholowe; najwyżej 1 kieliszek wina dziennie
Spożycie płynów: 1,5 do 2 litrów dziennie
3.Dobór artykułów spożywczych:
Zalecane pokarmy:
-warzywa, owoce, sałaty o zawartości do 50 mg kwasu moczowego na 100 g pokarmu
-mleko, przetwory mleczne i jaja
-przetwory zbożowe, pieczywo i wędliny o zawartości do 100 mg kwasu moczowego na 100 g produktu
Ograniczenie do 1 posiłku dziennie:
-mięsa, wędlin, ryb i konserw rybnych o zawartości ponad 250 mg kwasu moczowego na 100 g produktu
-warzyw strączkowych i innych o zawartości do 200 mg kwasu moczowego na 100 g produktu
Unikanie spożycia:
-wszystkich artykułów spożywczych o zawartości ponad 250 mg kwasu moczowego na 100 g produktu
-podrób, wywarów mięsnych
-sardeli, śledzi, makreli, sardynek w oleju, szprotek
-piwa i innych napojów alkoholowych
-pokarmów o dużej zawartości tłuszczów
-artykułów spożywczych o dużej zawartości łatwo przyswajalnych węglowodanów, zwłaszcza cukru
4.Sposoby przyrządzania:
-dopuszcza się wszystkie sposoby przyrządzania
-nie należy spożywać skóry drobiu i ryb, gdyż zawiera duże ilości puryn
-w przypadku diety szczególnie ubogiej w puryny po ugotowaniu mięsa należy odlać wywar.