Otyłość w 3 punktach - kilka słów
Otyłość-Są to zaburzenia równowagi przemiany energetycznej spowodowane zbyt wysoką podażą energii zawartej w pokarmach w stosunku do zapotrzebowania organizmu, co prowadzi do nadmiernego magazynowania tłuszczów
1. Dlaczego zapadamy na otyłość??
Wpływ na rozwój otyłości ma wiele czynników zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Do czynników wewnętrznych, na które nie mamy wpływu należą:
1.)Predyspozycja genetyczna- u 70% osób otyłych przynajmniej jedno z rodziców było otyłe. W procesie powstawania otyłości jest zaangażowanych kilka genów wpływających na przyjmowanie pokarmów i wydatkowanie energii. (chociaż nigdy nie możemy sobie powiedzieć, że jeśli rodzice są otyli to my jesteśmy na to skazani również. CIĘŻKA PRACA PRZEDE WSZYSTKIM, KAŻDĄ BARIERE MOŻNA ZŁAMAĆ)
2.)Zaburzenia w funkcjonowaniu ośrodków regulujących apetyt i sytość w ośrodkowym układzie nerwowym.
3.)Zaburzenia emocjonalne.
4.)Choroby zmieniające regulację przemiany materii.
Wśród czynników zewnętrznych, na które mamy wpływ bezpośredni lub pośredni dzięki czemu zmieniając je możemy zmniejszyć naszą wagę należy:
1)Sposób odżywiania się matki w czasie ciąży.
2)Sposób odżywiania w wieku niemowlęcym.
3)Wpływ rodziny, społeczeństwa, uwarunkowań kulturowych na sposób odżywiania.
4)Warunki cywilizacyjne- dostępność pożywienia, mały wysiłek fizyczny.
2. Jak stwierdzić czy jesteśmy otyli??
Metod oceny stopnia otyłości jest kilka:
1) Wskaźnik Masy Ciała- BMI ( Body Mass Index) charakteryzuje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem. Liczne badania epidemiologiczne wykazały, że BMI dobrze koreluje z masą tej tkanki oraz umożliwia ocenę zagrożenia śmiertelnością i chorobowością.
Wskaźnik Masy Ciała obliczamy wg poniższego wzoru:
BMI = masa ciała (kg) / wzrost² (m²) czyli np. 80kg/1,6m do kwadratu (2.56)
80kg dzielimy przez 2.56m i wychodzi nam 31.25 czyli otyłość
niedowaga ( BMI < 18,5)
prawidłowa masa ciała ( BMI = 20 - 25)
nadwaga ( BMI = 25 - 29,9)
otyłość ( BMI = 30 - 39,9)
otyłość dużego stopnia ( BMI > 40)
2)Wyróżniamy następujące rodzaje otyłości:
a) otyłość brzuszna (typu "jabłko", centralna, trzewna) - odwód brzucha powyżej:
88 cm dla kobiet
102 cm dla mężczyzn
b) otyłość udowo-pośladkowa (typu "gruszka") - stosunek odwodu talii do obwodu bioder poniżej:
0,8 dla kobiet
1,0 dla mężczyzn
3) WHR (wskaźnik: obwód talii/ obwód bioder)
Aby określić rozmieszczenie tłuszczu można zmierzyć obwód talii i bioder. Obwód talii (w centymetrach) mierzy się w połowie odległości między dolnym brzegiem żeber a górnym grzebieniem kości biodrowej. Najszerszy obwód bioder (cm) określa się na wysokości krętarza większego kości udowej. Następnie określa się stosunek obwodów talii do bioder - WHR . Otyłość wisceralną (typ jabłka) rozpoznajemy gdy wskaźnik WHR jest równy lub wyższy od 0,8 u kobiet, a u mężczyzn - gdy WHR jest równy lub wyższy od 1,0. Wartości tego wskaźnika poniżej 0,8 kobiet, a także niższa od 1,0 u mężczyzn, pozwalają rozpoznać otyłość
udowo-pośladkowa
3) Objawy otyłości
-bezdech senny - krótkotrwałe zatrzymanie oddechu podczas snu występujące min 100 razy w ciągu nocy.
-zespół hipowentylacji (Pickwicka) - zaburzenie oddychania prowadzące do zmniejszonego stężenia tlenu w krwi, zmniejszenia pobudliwości ośrodka oddechowego w mózgu oraz zagrożenia przedwczesnym zgonem.
-przeciążenie stawów - z uwagi na zwiększoną masę ciała.
-zmiany skórne - spowodowane zwiększonym wydzielaniem potu i łoju, które gromadzą się w grubych fałdach skórnych, tworząc pożywkę dla bakterii i prowadząc do zakażeń
-zaburzenia psychiczne - spowodowane nieprzychylnym nastawieniem środowiska oraz dyskredytowaniem własnego wyglądu przez osoby otyłe
3. Konsekwencje otyłości
1)Wpływ na długość życia
otyłość skraca życie o około 10-12 lat
szacuje się, że każde 2.3 kg powyżej prawidłowej masy ciała skraca życie o 1 rok
2) Skutki chorobowe:
-choroby układu krążenia - jako efekt podwyższonych lipidów we krwi.
-Otyłość zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca oraz zawału
-nadciśnienie tętnicze - związek z otyłością obserwuje się we wszystkich grupach etnicznych
-udar mózgu - na tle zmian miażdżycowych, będących efektem podwyższonych poziomu tłuszczów we krwi
-choroby metaboliczne, w tym cukrzyca typ II - spowodowana opornością na insulinę oraz upośledzoną tolerancja glukozy
-choroby wątroby i dróg żółciowych - będące skutkiem stłuszczenia wątroby
-zapalenie trzustki - otyłość przyczynia się a także pogarsza przebieg
-choroby zwyrodnieniowe stawów - ryzyko wzrasta juz gdy BMI>25
-nowotwory: rak jelita grubego, przełyku, żołądka, dróg żółciowych, rak trzonu macicy, piersi, jajników u kobiet i rak gruczołu krokowego u mężczyzn - głównie z powodu zaburzeń hormonalnych
-niepłodność - w wyniku zaburzeń cyklu miesięcznego
-powikłania ciąży - częściej występuje nadciśnienie, cukrzyca ciężarnych, infekcje dróg moczowych, przenoszenie ciąży i częściej wykonywane są indukcje porodów i cesarskie cięcia, a także porody trwają dłużej, występuje większa utrata krwi
-nietrzymanie moczu u kobiet - zarówno wysiłkowe jak i mimowolne
-powikłania po operacjach - częstsze infekcje ran pooperacyjnych
-udar cieplny - rezultat upośledzonej tolerancji podwyższonej temperatury
-upośledzenie układu odporności - otyłość zmniejsza siły układu immunologicznego
-upośledzenie układu oddechowego - jako wynik zmniejszone pojemności oddechowej na skutek uniesienia się przepony
-wady rozwojowe noworodków - u matek z BMI>29 zaobserwowano wzrost częstości wad cewy nerwowej
-problemy psychologiczne - obniżona samoocena, depresja
Sposoby walczenia z otyłością
Jestem gruby…. Co mam zrobić???
Na pewno siedzeniem w miejscu i zadręczaniem się nic nie zrobisz. Przedstawiam kilka sposobów:
Leczenie otyłości jest procesem długotrwałym. Nie istnieje jeden uniwersalny schemat leczenia. Każdy z przypadków otyłości wymaga indywidualnej oceny przez lekarza i doboru odpowiedniego schematu postępowania.
1. Psychoterapia-
zasadniczym celem tego postępowania jest zmiana nawyków żywieniowych rozpoczynając od etapu kupowania produktów, robienia niepotrzebnych zapasów a skończywszy na procesie jedzenia, jego zwolnienie i ograniczenie. Pomocne może się okazać wspólna wymiana doświadczeń w terapi grupowej. Zaleca się częste np. co 2 tygodnie spotkania w grupach samopomocy.
2. Leczenie farmakologiczne
Leki należy stosować tylko na zlecenie lekarza i powinny być one uzupełnieniem terapii opartej na diecie i poprawie stylu życia. Leczenie farmakologiczne powinno zostać zastosowane u osób:
-z BMI powyżej 30, u których uzyskano redukcję masy ciała mniejszą niż 5 kg stosując terapię dietetyczną, wysiłek fizyczny, terapię behawioralną.
-z BMI powyżej 25 z współistniejącymi czynnikami ryzyka jak nadciśnienie tętnicze krwi, cukrzyca, hiperlipidemia.
3. Leczenia chirurgiczne
Operacyjne zmniejszenie objętości żołądka (gastroplastyka) powinno być stosowane u osób z BMI powyżej 40 lub powyżej 35 z dużym ryzykiem wystąpienia powikłań zagrażających.
Powyższe sposoby są kosztowne i nie zawsze skuteczne. Najbardziej popularnymi środkami walki są:
4. Stosowanie właściwej diety redukcyjnej (mniej, niż wynosi nasze zapotrzebowanie kaloryczne)
Stosowanie diety redukcyjnej ma na celu dostarczenie mniejszej ilości kalorii w spożywanych pokarmach. Ilość kalorii jaką potrzebuje nasz organizm zależy głównie od płci i wykonywanej pracy. Konwencjonalne diety dostarczają o 600-1000 kalorii mniej niż zapotrzebowanie co powoduje ubytek masy ciała o 0,5 kg tygodniowo. Takie diety stosowane przez dłuższy czas przynoszą pożądany efekt. Stosowanie diet "zerowych"- głodzenie mimo, że w szybkim czasie umożliwia pozbycie się wielu kilogramów nie jest polecana w związku z występowaniem wielu działań niepożądanych (spadki ciśnienia, utrata łaknienia, nudności, wymioty, brak łaknienia, apatia, uczucie głodu, znaczne ubytki elektrolitów (wapń, potas). Ważne jest stosowanie diet o małej zawartości tłuszczów. Rutynowe postępowanie powinno obejmować 12 tygodniowy okres odchudzania a po nim 12 tygodniowy okres utrzymania uzyskanego efektu.
5. Stosowanie wysiłku fizycznego
Wysiłek fizyczny w otyłości niewielkiego stopnia powinien być wykonywany systematycznie i względnie mały np.1- 2godz marszu. W przypadku otyłości znacznego stopnia zaleca się wykonywanie innych ćwiczeń jak pływanie, gra w siatkówkę, koszykówkę, itp.
II Nie jestem pewien czy chudnę jak to sprawdzić???
Zawsze możemy to sprawdzić najlepszym wskaźnikiem tego jest nasze ciało:
1. Redukcja masy ciała
-Wynik dobry przy spadku wagi ponad 5 kg z równoczesną poprawą czynników ryzyka.
-Wynik bardzo dobry przy spadku wagi ponad 10 kg.
-Wynik wyjątkowo dobry przy spadku masy ciała ponad 20 kg.
2. Redukcja czynników ryzyka
-Obniżenie ciśnienia krwi poniżej 140/ 90 mmHg.
-Obniżenie stężenia cholesterolu w surowicy poniżej 5,2 mmol/l.
-Obniżenie podwyższonego stężenia glukozy na czczo poniżej 5,5 mmol/l i poniżej 7,8 mmol/l w 2 godz. po doustnym spożyciu glukozy (test tolerancji glukozy).
-W cukrzycy insulinoniezależnej ze stężeniami glukozy powyżej 7,8 mmol/l na czczo i 11,1 mmol/l w 2 godz. po spożyciu glukozy, obniżenie tych wskaźników do poziomu odpowiadającemu średnim wartościom upośledzonej tolerancji glukozy.
III Utrzymanie stałej masy ciała po odchudzaniu
-Ponowny wzrost masy ciała mniej niż 3 kg w czasie ponad 2 lat.
-Utrzymanie redukcji obwodu w talii o 4 cm.
Najnowsze badania mówią, że człowiek powinien w dorosłym życiu zachować obwód talii taki jak w wieku 20 lat
IV Korzyści z utraty wagi
Redukcja masy ciała przynosi zauważalną poprawę jeżeli chodzi o powikłania fizyczne, metaboliczne, endokrynologiczne czy psychologiczne. Już zmniejszenie masy ciała o 10 kg powoduje:
-Spadek umieralności ogólnej o 20%.
-Zmniejszenie umieralności z powodu nowotworów o 40%.
-Zmniejszenie umieralności z powodu cukrzycy o 30%.
-Zmniejszenie ciśnienia skurczowego o 10 mmHg a rozkurczowego o 20 mmHg.
-Zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego o 10%.
-Zmniejszenie stężenia trójglicerydów o 30%.
-Wzrost "dobrego" cholesterolu HDL o 8%.
-Zmniejszenie wagi ciała powoduje wzrost ryzyka chorób pęcherzyka żółciowego oraz osteoporozy.
Nie zaleca się odchudzania w czasie ciąży, gdyż może doprowadzić w pierwszych 12 tygodniach ciąży do rozwoju wad układu nerwowego a w późniejszym okresie do urodzenia dziecka z niską masą ciała. Przyrost masy ciała kobiety w ciąży wynosi około 12 kg a u kobiety otyłej powinien wynosić około 6 kg.
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
1.Dbaj o różnorodność spożywanych produktów
2. Unikaj nadwagi i otyłości
3. Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem kalorii
4. Spożywaj codziennie, co najmniej dwie duże szklanki mleka
5. Spożywaj z umiarem mięso i jego zamienniki. Wybieraj codziennie inny produkt z tej grupy
6. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, szczególnie zwierzęcych, oraz produktów zawierających cholesterol.
8. Unikaj cukru i słodyczy
9. Ograniczaj spożycie soli
10. Unikaj alkoholu
pozdrawiam