Najczęstsze urazy sportowe.
Poniżej opiszę najczęściej spotykane urazy przez sportowców różnych dyscyplin (nie tylko sztuki/sporty walki).
Zapraszam do lektury :)
Uszkodzenia sportowe można podzielić na powstałe w trakcie ostrego urazu oraz na tle powtarzalnych przeciążeń. Wszystkie tkanki układu kostno-mięśniowego są zbudowane z żywych komórek, które są stymulowane przez obciążenia fizyczne, co prowadzi do wzmocnienia i zwiększenia wytrzymałości.
Nieobciążane tkanki: kostna, ścięgnista, więzadłowa, mięśniowa ulegają zanikowi.
Tkanki uzyskują siłę i wytrzymałość w trakcie procesu, indukowanych przez obciążenia mikrourazów i ich przerostowej naprawy. Bardzo ważną informacją jest fakt że gdy obciążenia w trakcie ćwiczeń przewyższają możliwości naprawcze tkanek, stają się one przewlekle uszkodzone, pojawia się proces zapalny, w końcu tkanki nie wytrzymują obciążeń i ulegają zmianom wstecznym.
Niestety, jest jeszcze wiele niewiadomych w dziedzinie fizjologii treningu sportowego.
Ciężko jest stwierdzić właściwy czas trwania, częstotliwość i intensywność ćwiczeń, a rozważania na ten temat obrosły w przesądy i legendy.
Znana zasada "bez bólu nie ma wyników"; często prowadzi do powstawania urazów. Ból może być dokuczliwy, ale jest on także odpowiednim sygnałem w systemie biologicznego sprzężenia zwrotnego o tym, że istnieje niebezpieczeństwo urazu i tkanki potrzebują odpoczynku.
Poniżej podane najczęstsze uszkodzenia wynikłe z ostrych urazów i przewlekłych, powtarzalnych stanów przeciążeń.
Zamknięte urazy sportowe: stłuczenia, naciągnięcia, skręcenia, zwichnięcia i złamania kości
Za zamknięty uraz uważa się taki któremu nie towarzyszy przerwanie ciągłości skóry.
Stłuczenia
Są to najczęstsze skutki urazów w czasie aktywności fizycznej sportowej. Powstają w wyniku bezpośredniego uderzenia lub intensywnego ucisku określonej części ciała, co powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych i wynaczynienie krwi. Rezultat zależy od intensywności urazu i okolicy ciała, na którą działał czynnik uszkadzający. Wynaczynienie krwi prowadzi do jej gromadzenia w tkankach a w rezultacie do powstania krwiaka. Jeśli treść krwista przedostaje się pod skórę, powoduje podbiegnięcie krwawe manifestujące się ciemnym podbarwieniem skóry. W miejscu urazu obserwujemy obrzęk i pacjent zgłasza żywą bolesność stłuczonej okolicy. Stłuczenie jest zwykle traktowane jako błahy uraz, ale należy pamiętać, że wysoko dynamiczne stłuczenia dużych grup mięśniowych mogą powodować znaczne ograniczenie funkcji mięśni i nieprawidłowo leczone, mogą być powodem poważnych powikłań.
Naciągnięcia
Są to urazy jednostki mięśniowo-ścięgnistej; mogą dotyczyć mięśnia, ścięgna lub połączenia mięśniowo-ścięgnistego oraz przyczepu do kości. Przyczyną uszkodzenia są urazy wysoko dynamiczne lub powtarzalne mikrouraz - umiejscowienie uszkodzenia zależy od tego, która część jednostki mięśniowo-ścięgnistej była najsłabszym ogniwem w momencie urazu. Prawie zawsze powstają one bez kontaktu z przeciwnikiem - w wyniku niefizjologicznego ruchu.
W zależności od rozległości uszkodzenia wyróżniamy trzy stopnie urazów naciągnięcia.
Tylko uszkodzenia pierwszego stopnia, gdy dochodzi do naciągnięcia niewielkiej części mięśnia lub ścięgna bez przerwania włókien, umożliwiają szybki powrót do normalnej aktywności sportowej.
W uszkodzeniach drugiego stopnia dochodzi do częściowego przerwania jednostki mięśniowo-ścięgnistej. Sportowiec zwykle odczuwa dotkliwy ból i ograniczenie zakresu ruchu kontuzjowanej kończyny, ale często w ferworze rywalizacji sportowej jeszcze jest w stanie kontynuować udział w zawodach.
W uszkodzeniach trzeciego stopnia dochodzi do całkowitego przerwania jednostki mięśniowo-ścięgnistej. Najczęściej jedynym leczeniem w tym przypadku jest zabieg operacyjny.
Skręcenia
Skręcenia to urazy, które dotyczą więzadeł. Zakres uszkodzenia zależy od wymiaru i czasu działania siły powodującej nieprawidłowy ruch w stawie. Na skręcenia narażone są zwłaszcza stawy zawiasowe, poruszające się w jednej płaszczyźnie. Skręcenia mogą powstawać na drodze dynamicznych ruchów skrętnych w stawie w czasie aktywności specyficznej dla danej dyscypliny sportowej, jednak większość tych urazów jest spowodowana działaniem zewnętrznej siły, np. uderzeniem w boczną powierzchnię kończyny dolnej lub wylądowaniem na nierówności.
W zależności od stopnia uszkodzenia wyróżniamy trzy stopnie skręceń.
Pierwszy: minimalne uszkodzenie więzadeł powodujące niewielki dyskomfort i przejściowe dolegliwości bólowe, bez objawów niestabilności stawu.
Drugi: uszkodzenie więzadeł jest bardziej rozległe, przerwaniu ulegają włókna kolagenowe oraz struktury okalające więzadła (torebka stawowa). Widoczny jest obrzęk, a uszkodzeniu towarzyszy różnie zaznaczona niestabilność stawu i duże dolegliwości bólowe.
Trzeci: skręcenie powoduje całkowite przerwanie ciągłości więzadeł, niekiedy przy komponencie urazu z pociągania oderwany zostaje fragment kości przy przyczepie więzadła. Zawodnik często słyszy charakterystyczny dźwięk przerywanego więzadła, a następnie wyczuwa niestabilność stawu.
Zwichnięcia
Do zwichnięć dochodzi, gdy powierzchnie stawowe kości tworzących staw tracą ze sobą kontakt w sposób trwały. Ten rodzaj urazu jest zwykle skutkiem działania dużej siły zewnętrznej, która doprowadza do przekroczenia normalnego dla danego stawu zakresu ruchu. Jeśli przemieszczenie powierzchni stawowych jest tylko częściowe, mamy do czynienia z podwichnięciem. W przypadkach skręcenia stawu zawsze obserwujemy pewnego stopnia podwichnięcie. W zwichnięciach powierzchnie stawowe tracą ze sobą kontakt i pozostają przemieszczone po urazie; niekiedy pod wpływem odwrotnego ruchu zwichnięcie ulega samoczynnemu nastawieniu, jednak tak dzieje się najczęściej, gdy występuje zwichnięcie nawykowe; często powikłanie nieleczonego zwichnięcia pierwotnego. Zwichnięcia są łatwe do zdiagnozowania na miejscu wypadku, gdyż towarzyszy im dotkliwy ból i zniekształcenie konturów kończyny nie pozostawiają najczęściej wątpliwości. W diagnostyce konieczne jest jednak zawsze wykonanie badań radiologicznych, jako że zwichnięciu mogą towarzyszyć złamania awulsyjne lub śródstawowe.
Zwichnięcia niektórych stawów to wskazanie do leczenia operacyjnego np. zwichnięcie stawu kolanowego lub centralne zwichnięcie stawu biodrowego.
Złamania
Złamanie to przerwanie ciągłości tkanki kostnej - ich zakres, rozległość i stopień skomplikowania różnią się znacznie - od pęknięć i złamań bez przemieszczania odłamów, do złamań wieloodłamowych z przemieszczeniem odłamów.
Do złamań dochodzi w sytuacji określonego uderzenia w danym miejscu np. kopnięcie w boczną powierzchnię podudzia powoduje złamanie kości strzałkowej w tym miejscu - takie złamania powstają z mechanizmu bezpośredniego. Złamania z mechanizmu pośredniego powstają, gdy przerwana zostaje ciągłość kości w miejscu odległym od punktu działania siły urazu. Przykładem może być upadek na wyprostowaną kończynę górną, czego rezultatem jest złamanie kości ramiennej.
Rodzaje złamań: otwarte lub zamknięte.
Otwarte; gdy występuje przerwanie otaczającej skóry lub błony śluzowej, co pozwala na komunikowanie się odłamów ze środowiskiem zewnętrznym. Wszystkie złamania otwarte są z założenia zakażone i wymagają natychmiastowego leczenie chirurgicznego w celu zapobieżenia infekcji bakteryjnej.
Zamknięte; kiedy pokrywająca skóra lub błona śluzowa są nienaruszone.
Urazy sportowe kończyn górnych
* złamania kości ręki,
* złamanie kości łodeczkowatej,
* złamanie nasady dalszej kości promieniowej (typu Collesa),
* złamanie wyrostka łokciowego,
* złamanie nadkłykciowe kości ramiennej,
* zwichnięcie stawu ramiennego,
* rozejście więzozrostu barkowo-obojczykowego,
* zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej (łokieć tenisisty),
* zespół stożka mięśni rotatorów,
* zespół zamrożonego barku,
* uszkodzenie splotu raminnego,
* uszkodzenia więzadła pobocznego łokciowego kciuka (tzw. gamekeeper's thumb),
* palec młoteczkowaty (baseball finger),
* złamanie bokserskie,
* neuropatie uciskowe.
Urazy sportowe kończyn dolnych
* złamania bliższej części kości udowej,
* złamania trzonu kości udowej,
* zwichnięcie stawu biodrowego,
* złamania trzonów kości piszczelowej i strzałkowej,
* skręcenie stawu skokowego,
* zapalenie rozścięgna podeszwowego,
* zerwanie ścięgna Achillesa,
* paluch "darniowy"
* zespół ciasnoty przedziałów powięziowych wywołany treningiem (tzw. shin splints),
* kostnienie pozaszkieletowe.
Urazy stawu kolanowego
* uszkodzenia łąkotek,
* uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego,
* zespół przeciążenia stawu rzepkowo-udowego (chondromalacja rzepki).
Wszystkie z powyżej wymienionych to zaledwie część, jednak są to najczęściej występujące urazy w sporcie. Jeśli ktoś z Was będzie zainteresowany to mogę szerzej opisać któryś z powyższych.
Medycyna Sportowa, pod redakcją prof. dr hab. n. med Marka Mędrasia
Dziak A, Tayara S,; Urazy i uszkodzenia w sporcie, Wydawnictwo Kasper 1999
Szczęsny G., Olszewski W.L., Przewlekły obrzęk pourazowy kończyn dolnych. Medycyna sportowa, 2001
Zmieniony przez - wirda w dniu 2011-07-12 10:09:16
Zmieniony przez - wirda w dniu 2011-08-05 15:28:52
Trener PoTreningu.pl
AdrianIwanowski.eu