LukaszK
W swoim artykule „Korzyści z bycia w stanie ketozy cz. 2” (1) wspomniałem pokrótce o badaniu diety bardzo niskowęglowodanowej ketogennej (VLCKD) jakie przeprowadził Dr. Antonio Paoli z udziałem wysokiej klasy zawodników gimnastyki sportowej (2). Nie jest to nowe badanie, ale z kilku względów jest ono wyjątkowo interesujące. W tym wpisie przedstawię bardziej szczegółowo rezultaty tego badania.
W próbie wzięło udział 9 zawodników gimnastyki sportowej z włoskiego klubu CorpoLibero Gymnastics Team ASD, w tym 2 reprezentantów kadry narodowej Włoch. Zawodnicy najpierw przez 30 dni przestrzegali VLCKD. Testy wydolnościowe wykonano przed i po interwencji żywieniowej. Po 3 miesiącach („wash-out”) wykonano ponownie testy wydolnościowe - tym razem dla diety zbilansowanej, zwyczajowo stosowanej przez badanych zawodników przestrzeganej również przez 30 dni.
VLCKD została oparta na wołowinie, cielęcinie, drobiu, rybach, jajach, serach długodojrzewających (m.in. parmezanie) oraz surowych i gotowanych warzywach. Dodatkowo podczas przestrzegania VLCKD zawodnicy spożywali gotowe posiłki typu low-carb (bogate w białka i błonnik pokarmowy) oraz przyjmowali różne ekstrakty roślinne (m.in. mięta, czarna rzodkiew, łopian, palma sabalowa, biała fasola, skrzyp polny, mniszek lekarski, żeń-szeń, muira puama i guarana) i kompleks witaminowo-mineralny. Tabele przedstawiające bardziej szczegółowo jakie ekstrakty roślinne były stosowane i w jakim celu na podstawie dostępnych danych z literatury naukowej:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406/table/T1
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406/table/T2
Zwyczajowa dieta stosowana przez zawodników (dieta kontrolna) była zbliżona do typowej diety zachodniej, z wyjątkiem źródeł tłuszczów – badani spożywali większe ilości oliwy z oliwek niż osoby na typowej diecie zachodniej.
Poziom tkanki tłuszczowej i mięśniowej szacowano na podstawie pomiarów grubości fałdów skórno-tłuszczowych.
Zawodnicy podczas obu interwencji żywieniowych zostali zobowiązani do utrzymania swojej objętości treningowej – średnio 30 godzin/tydz.
Podczas VLCKD zawodnicy spożywali średnio 22 g węglowodanów/dzień. Pozostałe makroskładniki: 200 g i 120 g - odpowiednio dla białek i tłuszczów. Dla diety zbilansowanej: 266 g, 84 g i 97 g - odpowiednio dla węglowodanów, białek i tłuszczów.
Przestrzeganie VLCKD przez 30 dni doprowadziło do zmniejszenia masy ciała (z 69,6 kg do 68,0 kg) i poziomu tkanki tłuszczowej (z 7,6% do 5,0%), podczas gdy przestrzeganie diety zbilansowanej nie miało istotnego wpływu w tym zakresie. Dodatkowo przy VLCKD nie odnotowano zmniejszenia masy mięśniowej (przed: 37,6 kg; po: 37,9 kg) i beztłuszczowej masy ciała (przed: 64,2 kg; po: 64,6 kg). Nie stwierdzono różnic w testach wydolnościowych przed i po wprowadzeniu VLCKD oraz przed i po wprowadzeniu diety zbilansowanej. Tabela z podsumowanie testów wydolnościowych:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406/table/T4
Wnioski/zastosowanie
Interesujące jest, że wysokiej klasy zawodnicy gimnastyki artystycznej podczas stosowania VLCKD (średnio 22 g węglowodanów/dzień) byli w stanie zachować swoją wyjątkowo wysoką objętość treningową (30 godzin/tydz.). Niemniej interesujące jest to, że przestrzeganie VLCKD „ad libitum” przyczyniło się u nich do zmniejszenia poziomu tkanki tłuszczowej z 7,6% do 5,0%, co nie wiązało się z ubytkiem masy mięśniowej i beztłuszczowej masy ciała oraz zmniejszeniem wydolności fizycznej.
Warto zwrócić uwagę, że w przedstawionej próbie zawodnicy podczas stosowania VLCKD spożywali bardzo duże ilości białka ~2,8 g/kg masy ciała. Zdaniem niektórych ekspertów przy niższej podaży białka uzyskanie takich rezultatów nie byłoby możliwe, z czym oczywiście można polemizować. Trudno też ocenić w jakim stopniu na odnotowane rezultaty wpłynęły zastosowane ekstrakty roślinne.
Przy okazji takiej próby przydatne byłby również pomiary stężenia ciał ketonowych (najlepiej we krwi i/lub w oddechu) oraz pomiary parametrów zdrowotnych. Niestety badacze nie pokusili się o takie pomiary.
Przedstawione rezultaty zainspirowały koreańskich naukowców do przeprowadzenia badania VLCKD z udziałem zawodników taekwondo – być może odniosę się do tej próby w innym wpisie – jest ona ciekawa przede wszystkim z tego względu, że badani uczestnicy również podczas przestrzegania VLCKD byli w stanie zachować swoją objętość treningowa – ponownie było to 30 godzin/tydz. (3, 4). Jednocześnie obok testów wydolnościowych w tej próbie wykonano pomiary stężeń cytokin zapalnych oraz pomiary markerów stresu oksydacyjnego i potencjału antyoksydacyjnego.
Mimo obiecujących rezultatów dotyczących zastosowania VLCKD w niektórych badaniach z udziałem uczestników o wysokim stopniu wytrenowania sądzę, że w przyszłości większe zainteresowanie w środowisku sportowym będzie wzbudzało wykorzystanie suplementów ciał ketonowych niż stosowanie VLCKD. Niedawno ukazała się publikacja przeglądowa „Ketone Bodies and Exercise Performance: The Next Magic Bullet or Merely Hype?”, rozpatrująca możliwość zastosowania suplementów ciał ketonowych w celu poprawiania wydolności fizycznej (5) oraz publikacja przedstawiająca wyniki pierwszego badania, w którym podaż napoju zawierającego estry ciał ketonowych i węglowodany przed wysiłkiem miała korzystniejszy wpływ na wydolność fizyczną u wytrenowanych zawodników uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe niż podaż samych węglowodanów (6). Przyjmowanie suplementów ciał ketonowych stwarza unikalne warunki, gdzie przy nieograniczonej dostępności substratów węglowodanowych pojawiają się w znacznym stężeniu ciała ketonowe, co w oparciu o wyniki wspomnianej próby między innymi prowadzi do „oszczędzania” glikogenu mięśniowego i zwiększenia wykorzystania triglicerydów wewnątrzmięśniowych, mimo znacząco podniesionego stężenia glukozy i insuliny we krwi. Niemniej jednak w tej chwili dysponujemy tylko jednym badaniem dotyczącym zastosowania takich suplementów w sporcie, co sprawia, że należy wstrzymać się z wyciąganiem daleko idących wniosków
1) http://180rekompozycja.pl/korzysci-z-bycia-w-stanie-ketozy-cz-2
2) Paoli i wsp. (2012). Ketogenic diet does not affect strength performance in elite artistic gymnasts. J Int Soc Sports Nutr. 9:34. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406
3) Rhyu i Cho (2014). The effect of weight loss by ketogenic diet on the body composition, performance-related physical fitness factors and cytokines of Taekwondo athletes. J Exerc Rehabil. 10:326–331.
4) Rhyu i wsp. (2014). The effects of ketogenic diet on oxidative stress and antioxidative capacity markers of Taekwondo athletes. J Exerc Rehabil. 10:362–366.
5) Pinckaers i wsp. (2016). Ketone Bodies and Exercise Performance: The Next Magic Bullet or Merely Hype? Sports Med. Jul 18.
6) Cox i wsp. (2016). Nutritional Ketosis Alters Fuel Preference and Thereby Endurance Performance in Athletes. Cell Metab. 24:256-68.
W próbie wzięło udział 9 zawodników gimnastyki sportowej z włoskiego klubu CorpoLibero Gymnastics Team ASD, w tym 2 reprezentantów kadry narodowej Włoch. Zawodnicy najpierw przez 30 dni przestrzegali VLCKD. Testy wydolnościowe wykonano przed i po interwencji żywieniowej. Po 3 miesiącach („wash-out”) wykonano ponownie testy wydolnościowe - tym razem dla diety zbilansowanej, zwyczajowo stosowanej przez badanych zawodników przestrzeganej również przez 30 dni.
VLCKD została oparta na wołowinie, cielęcinie, drobiu, rybach, jajach, serach długodojrzewających (m.in. parmezanie) oraz surowych i gotowanych warzywach. Dodatkowo podczas przestrzegania VLCKD zawodnicy spożywali gotowe posiłki typu low-carb (bogate w białka i błonnik pokarmowy) oraz przyjmowali różne ekstrakty roślinne (m.in. mięta, czarna rzodkiew, łopian, palma sabalowa, biała fasola, skrzyp polny, mniszek lekarski, żeń-szeń, muira puama i guarana) i kompleks witaminowo-mineralny. Tabele przedstawiające bardziej szczegółowo jakie ekstrakty roślinne były stosowane i w jakim celu na podstawie dostępnych danych z literatury naukowej:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406/table/T1
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406/table/T2
Zwyczajowa dieta stosowana przez zawodników (dieta kontrolna) była zbliżona do typowej diety zachodniej, z wyjątkiem źródeł tłuszczów – badani spożywali większe ilości oliwy z oliwek niż osoby na typowej diecie zachodniej.
Poziom tkanki tłuszczowej i mięśniowej szacowano na podstawie pomiarów grubości fałdów skórno-tłuszczowych.
Zawodnicy podczas obu interwencji żywieniowych zostali zobowiązani do utrzymania swojej objętości treningowej – średnio 30 godzin/tydz.
Podczas VLCKD zawodnicy spożywali średnio 22 g węglowodanów/dzień. Pozostałe makroskładniki: 200 g i 120 g - odpowiednio dla białek i tłuszczów. Dla diety zbilansowanej: 266 g, 84 g i 97 g - odpowiednio dla węglowodanów, białek i tłuszczów.
Przestrzeganie VLCKD przez 30 dni doprowadziło do zmniejszenia masy ciała (z 69,6 kg do 68,0 kg) i poziomu tkanki tłuszczowej (z 7,6% do 5,0%), podczas gdy przestrzeganie diety zbilansowanej nie miało istotnego wpływu w tym zakresie. Dodatkowo przy VLCKD nie odnotowano zmniejszenia masy mięśniowej (przed: 37,6 kg; po: 37,9 kg) i beztłuszczowej masy ciała (przed: 64,2 kg; po: 64,6 kg). Nie stwierdzono różnic w testach wydolnościowych przed i po wprowadzeniu VLCKD oraz przed i po wprowadzeniu diety zbilansowanej. Tabela z podsumowanie testów wydolnościowych:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406/table/T4
Wnioski/zastosowanie
Interesujące jest, że wysokiej klasy zawodnicy gimnastyki artystycznej podczas stosowania VLCKD (średnio 22 g węglowodanów/dzień) byli w stanie zachować swoją wyjątkowo wysoką objętość treningową (30 godzin/tydz.). Niemniej interesujące jest to, że przestrzeganie VLCKD „ad libitum” przyczyniło się u nich do zmniejszenia poziomu tkanki tłuszczowej z 7,6% do 5,0%, co nie wiązało się z ubytkiem masy mięśniowej i beztłuszczowej masy ciała oraz zmniejszeniem wydolności fizycznej.
Warto zwrócić uwagę, że w przedstawionej próbie zawodnicy podczas stosowania VLCKD spożywali bardzo duże ilości białka ~2,8 g/kg masy ciała. Zdaniem niektórych ekspertów przy niższej podaży białka uzyskanie takich rezultatów nie byłoby możliwe, z czym oczywiście można polemizować. Trudno też ocenić w jakim stopniu na odnotowane rezultaty wpłynęły zastosowane ekstrakty roślinne.
Przy okazji takiej próby przydatne byłby również pomiary stężenia ciał ketonowych (najlepiej we krwi i/lub w oddechu) oraz pomiary parametrów zdrowotnych. Niestety badacze nie pokusili się o takie pomiary.
Przedstawione rezultaty zainspirowały koreańskich naukowców do przeprowadzenia badania VLCKD z udziałem zawodników taekwondo – być może odniosę się do tej próby w innym wpisie – jest ona ciekawa przede wszystkim z tego względu, że badani uczestnicy również podczas przestrzegania VLCKD byli w stanie zachować swoją objętość treningowa – ponownie było to 30 godzin/tydz. (3, 4). Jednocześnie obok testów wydolnościowych w tej próbie wykonano pomiary stężeń cytokin zapalnych oraz pomiary markerów stresu oksydacyjnego i potencjału antyoksydacyjnego.
Mimo obiecujących rezultatów dotyczących zastosowania VLCKD w niektórych badaniach z udziałem uczestników o wysokim stopniu wytrenowania sądzę, że w przyszłości większe zainteresowanie w środowisku sportowym będzie wzbudzało wykorzystanie suplementów ciał ketonowych niż stosowanie VLCKD. Niedawno ukazała się publikacja przeglądowa „Ketone Bodies and Exercise Performance: The Next Magic Bullet or Merely Hype?”, rozpatrująca możliwość zastosowania suplementów ciał ketonowych w celu poprawiania wydolności fizycznej (5) oraz publikacja przedstawiająca wyniki pierwszego badania, w którym podaż napoju zawierającego estry ciał ketonowych i węglowodany przed wysiłkiem miała korzystniejszy wpływ na wydolność fizyczną u wytrenowanych zawodników uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe niż podaż samych węglowodanów (6). Przyjmowanie suplementów ciał ketonowych stwarza unikalne warunki, gdzie przy nieograniczonej dostępności substratów węglowodanowych pojawiają się w znacznym stężeniu ciała ketonowe, co w oparciu o wyniki wspomnianej próby między innymi prowadzi do „oszczędzania” glikogenu mięśniowego i zwiększenia wykorzystania triglicerydów wewnątrzmięśniowych, mimo znacząco podniesionego stężenia glukozy i insuliny we krwi. Niemniej jednak w tej chwili dysponujemy tylko jednym badaniem dotyczącym zastosowania takich suplementów w sporcie, co sprawia, że należy wstrzymać się z wyciąganiem daleko idących wniosków
1) http://180rekompozycja.pl/korzysci-z-bycia-w-stanie-ketozy-cz-2
2) Paoli i wsp. (2012). Ketogenic diet does not affect strength performance in elite artistic gymnasts. J Int Soc Sports Nutr. 9:34. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3411406
3) Rhyu i Cho (2014). The effect of weight loss by ketogenic diet on the body composition, performance-related physical fitness factors and cytokines of Taekwondo athletes. J Exerc Rehabil. 10:326–331.
4) Rhyu i wsp. (2014). The effects of ketogenic diet on oxidative stress and antioxidative capacity markers of Taekwondo athletes. J Exerc Rehabil. 10:362–366.
5) Pinckaers i wsp. (2016). Ketone Bodies and Exercise Performance: The Next Magic Bullet or Merely Hype? Sports Med. Jul 18.
6) Cox i wsp. (2016). Nutritional Ketosis Alters Fuel Preference and Thereby Endurance Performance in Athletes. Cell Metab. 24:256-68.
2
Krzysztof Piekarz
