Ciekawe do poczytania

Anna Dietrich-Muszalska
Klinika Zaburzeń Afektywnych i Psychiatrii Młodzieżowej
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi


STEROIDY ANABOLICZNO-ANDROGENNE
(AAS-anabolic-androgenic steroids)
- społeczna androgenizacja: rozpowszechnienie używania, problemy zdrowotne

Wstęp

Steroidy anaboliczno-androgenne (ang. anabolic-androgenic steroids - AAS) są syntetycznymi pochodnymi męskiego hormonu testosteronu, powodującymi m.in. przyrost masy mięśni. Testosteron jest męskim hormonem, syntetyzowanym w jądrach. Służy różnym funkcjom w różnych etapach życia człowieka. W życiu zarodkowym działanie androgenów ma wiodące znaczenie dla rozwoju fenotypu męskiego [28]. W okresie dojrzewania testosteron jest odpowiedzialny za wykształcenie drugorzędowych cech płciowych męskich. Testosteron reguluje wiele procesów fizjologicznych u dorosłego mężczyzny, włączając w to metabolizm białek mięśni, funkcje płciowe i poznawcze, erytropoezę, lipidy osocza i metabolizm kości [3 28, 47]. W życiu dorosłym przeciętny mężczyzna wytwarza około 7 mg testosteronu dziennie [2]. Fizjologiczne stężenie testosteronu w osoczu mężczyzn wynosi od 300 do 1000 ng/dl [1]. Średnia wartość stężenia testosteronu maleje w wieku starszym i wynosi w u 80-letnich mężczyzn około 50% wartości stężenia testosteronu 20-latka [60]. U kobiet poziom krążącego testosteronu wynosi prawidłowo około 10% stężenia występującego u mężczyzn [60].
Pochodne testosteronu - syntetyczne AAS są najczęściej stosowanym dopingiem w sporcie wysokokwalifikowanym i amatorskim. Ze względu na swoje właściwości są używane przez sportowców w celu zwiększenia przyrostu masy mięśniowej i siły oraz lepszej tolerancji dużych wysiłków fizycznych i poprawy osiąganych wyników [37, 43]. Wywołują zwiększenie efektów anabolicznych w organizmie oraz minimalizują efekty androgenne [21]. Najczęściej nadużywanymi steroidami są: używane doustnie oksymetolon, oksandronol, metandrostenolon, stanazolol, oraz domięśniowo preparaty o przedłużonym działaniu - nandrolon (jako dekanian lub fenylopropionian), boldenon i cypropionian testosteronu [21, 47]. Syntetyczne preparaty AAS mogą być przyjmowane doustnie, domięśniowo i przez skórę, w postaci plastrów lub żelu do miejscowego stosowania [47]. Używanie steroidów w sporcie traktowane jest jako nielegalny doping [47].
Syntetyczne AAS są obecnie przedmiotem troski w kontekście ich niekontrolowanego, pozamedycznego używania przez młodzież i młodych dorosłych mężczyzn oraz problemów zdrowotnych z tym związanych.

Rozpowszechnienie używania AAS

Stosowanie AAS wśród atletów, skupionych w Narodowym Związku Atletycznym College’ów USA wynosi w przybliżeniu 5% do 14% [45].
Dane szacunkowe z USA (rok 2000) wskazują, że 3 miliony osób stosuje AAS i że od 2,7% do 2,9% młodych, dorosłych Amerykanów przyjmowało AAS przynajmniej raz w ciągu życia [39]. Natomiast używanie AAS w społeczności osób trenujących sporty siłowe, uczęszczających do sal gimnastycznych i fitness klubów wynosi od 15 do 30% [7, 43]. AAS w USA stosuje w celu kształtowania sylwetki ciała około 1 miliona młodzieży [14, 62]. Szacunkowo 10% używających AAS to nastolatki [17]. Rozpowszechnienie stosowania AAS wśród nastolatków amerykańskich wynosi od 3% do 12% wśród mężczyzn i od 0,5% do 2% wśród kobiet [13, 22, 54]. W wyniku trendu wzrostowego pod względem zarówno medycznego jak i niemedycznego używania AAS, sprzedaż androgenów w USA wzrasta w każdym roku od 20% do 30 % [3].
W innych krajach również obserwowany jest wzrost używania ASS np. we Francji (od 1990 roku) oraz opisywane jest stosowanie AAS przez dzieci i młodzież, w tym także dziewczynki w wieku od 8 lat [27].
W Polsce dokładne dane dotyczące rozpowszechnienia stosowania AAS nie są znane. Narastającym problemem społecznym jest używanie, głównie przez młodych mężczyzn, AAS w celu kształtowania sylwetki ciała - tzw. androgenizacja społeczna. Zjawisko to często współwystępuje w połączeniu z używaniem innych substancji psychoaktywnych (SPA) np. amfetaminy, kokainy, halucynogenów i in. (zamiennym lub łącznym) i jest związane z różnymi problemami zdrowotnymi [12]. W Polsce, wg badań ankietowych prowadzonych w szkołach ponadgimnazjalnych i gimnazjach w 1995 i 2003 roku przez Instytut Psychiatrii i Neurologii (J. Sierosławski), AAS używa od ponad 2% do 4% uczniów [51] (rys. 1).
Badania przeprowadzone w szkołach ponadgimnazjalnych w ramach międzynarodowego projektu Europejskich Badań Szkolnych na Temat Używania Alkoholu i Innych Substancji Psychoaktywnych (ESPAD) wskazują na wzrost dostępności zdecydowanej większości substancji psychoaktywnych, co jest związane ze znacznym zainteresowaniem młodzieży substancjami zarówno legalnymi, takimi jak alkohol, leki, w tym również steroidy anaboliczne, jak i nielegalnymi - przetworami konopi indyjskich czy amfetaminą [51].
Dostępność steroidów anabolicznych, w ocenie uczniów szkół ponadgimnazjalnych, wzrosła w 2003 roku w odniesieniu do 1995 roku. Odsetek odpowiedzi uczniów klas II tych szkół, potwierdzających łatwą dostępność steroidów anabolicznych wynosił odpowiednio 19,2% i 39% [51].


Rys. 1. Używanie SPA kiedykolwiek w życiu - wyniki ogólnopolskich badań ankietowych (ESPAD) przeprowadzonych w 1995 i 2003 roku w klasach III gimnazjalnych i klasach II ponadgimnazjalnych (odsetki badanych)



Leki uspokaj. lub nasenne

Marihuana i haszysz

Substancje wziewne

Amfetamina

LSD

Crack

Kokaina

Heroina

Ecstasy

Grzyby halucynogenne


GHB


Sterydy anabolityczne

Źródło: Opracowano na podstawie danych: J. Sierosławski IPiN, W-wa



Tab.1 Fizyczne objawy wskazujące na stosowanie steroidów androgenno-anabolicznych (AAS)

Objawy
Wygląd Hipertrofia mięśniowa, owłosienie i pogłębienie głosu (kobiety)
Skóra Trądzik, rozstępy skórne w obszarze deltoidalno-naramiennym, ślady po wkłuciach na pośladkach, udach i ramionach, łysienie typu męskiego
Klatka piersiowa Ginekomastia (mężczyźni), atrofia tkanki piersi (kobiety)
Układ moczowo-płciowy Atrofia jąder (mężczyźni), hipertrofia łechtaczki (kobiety)


Problemy związane z używaniem steroidów anabolicznych

Typowe dawki steroidów anabolicznych, stosowane w leczeniu nie powodują istotnych zmian w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Dawki AAS używane przez młodych mężczyzn, sportowców w celu dopingu i młodzież w celu kształtowania masy mięśniowej i sylwetki ciała są 10, 100, 1000-krotnie większe od dawek terapeutycznych [21]. Steroidy anaboliczne (przeważnie testosteron i nandrolon) przyjmowane w dużych dawkach wywołują szereg niekorzystnych zmian w organizmie. Używanie steroidów anabolicznych powoduje wzmożoną pobudliwość, euforię, agresywność, pobudzenie seksualne, gwałtowne zmiany nastroju oraz trudności poznawcze związane z zaburzeniami pamięci i koncentracji uwagi [12, 57].
Zaburzenia towarzyszące przewlekłemu używaniu AAS to zachowania agresywne (możliwość podjęcia czynu przestępczego), zmiany nastroju (od euforii do dysforii), zespoły hypomaniakalne oraz epizody manii, zaburzenia depresyjne z podejmowaniem prób samobójczych a także uzależnienie (11, 46, 61]. W badaniach klinicznych, kontrolowanych placebo, stwierdzono przynajmniej u 5% osób otrzymujących AAS w dużych dawkach (odpowiadających dawkom stosowanym w celu kształtowania masy i sylwetki ciała), występowanie zespołów maniakalnych lub hipomaniakalnych [46, 57]. Prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń psychicznych u osób stosujących AAS wzrasta przy wcześniejszej „historii psychiatrycznej" nadużywania alkoholu lub narkotyków [57]. Fizyczne objawy wskazujące na stosowanie steroidów androgenno-anabolicznych (AAS) zawarto w tab.1 [28, 47]

Mechanizm działania AAS

Testosteron wywołuje działanie poprzez: - wiązanie się z receptorem androgennym (AR) w tkankach docelowych i w ten sposób wywiera efekty androgenne i anaboliczne, - zostaje zredukowany, w niektórych tkankach docelowych do dihydrotestosteronu, który także działa na receptory AR, - może ulec aromatyzacji do estradiolu i wywierać aktywność estrogenną [25]. Wszystkie preparaty syntetycznego testosteronu posiadają aktywność zarówno anaboliczną, jak i androgenną. Testosteron wykazuje w swoim profilu działania stosunek anaboliczny do androgennego równy 1, nandrolon 1:10, a forstanozolol 1:30. [25, 47] Wszystkie AAS, jeśli są przyjmowane przez dłuższy czas, w wystarczająco wysokich dawkach, powodują wirylizację [25]. Receptory androgenne są rozmieszczone w mózgu i testosteron wywiera zróżnicowane działanie na kilka neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym [49]. Sugerowano także, że AAS wywierają działanie na mózg poprzez powodowanie antagonizmu glukokortykoido- wego, pobudzenie osi hormonu wzrostu (GH) i insulinopodobnego czynnika wzrostu-1 (IGF-1) [25].
Pierwszorzędową tkanką docelową dla efektów anabolicznych działania AAS jest mięsień szkieletowy. Duże dawki testosteronu (przekraczające dawki fizjologiczne), przyjmowane przez młodych, zdrowych mężczyzn w okresach, trwających od dziesięciu do dwudziestu tygodni, powodują wzrost beztłuszczowej masy ciała, rozmiarów mięśni i siły, zwiększającej się przy jednoczesnym uprawianiu ćwiczeń fizycznych [4, 5]. Efekt anaboliczny testosteronu jest zależny od dawki i istotne wzrosty rozmiarów mięśni oraz siły zachodzą przy dawkach 300 mg tygodniowo lub wyższych [5, 52, 53]. Takie dawki powodują podwyższenie średniego stężenia testosteronu w osoczu ponad normalne wartości do więcej, niż 1000 ng/ml. [4, 46]. AAS poprawiają też tolerancję na ćwiczenia i zdolność adaptacji mięśnia do przeciążenia dlatego są wykorzystywane w sporcie siłowym jako doping oraz przez młodych mężczyzn w celu kształtowania masy mięśniowej i sylwetki ciała [55].

Używanie steroidów anabolicznych - niektóre problemy somatyczne

Częstość komplikacji, związanych z pozamedycznym stosowaniem AAS jest nieznana. Dane z szerszych badań obserwacyjnych wskazują, że większość osób (88%-96%) stosujących AAS doświadcza przynajmniej jednego objawu ubocznego, takiego jak trądzik (40%-54%) atrofia jąder (40%-51%), ginekomastia (10%-34%), rozstępy skórne (34%) i ból w miejscu iniekcji AAS (36%) [7, 5, 18, 21]. Potencjalne efekty niekorzystne działania AAS mogą być podzielone na kilka kategorii objawów: sercowo-naczyniowych, wątrobowych, hormonalno-reprodukcyjnych, behawioralnych, dermatologicznych i związanych z iniekcjami. Tabl. 2 [19, 21, 23, 29, 36, 38, 48, 50, 56]
W przebiegu używania AAS występują też zaburzenia endokrynologiczne związane z supresją osi podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalnej i rozwojem hipogonadyzmu hipogonadotropowego (obniżenie stężenia testosteronu, hormonu luteinizującego - LH i folikulotropowego -FSH) [23, 33]. U mężczyzn mogą występować objawy feminizacji związane ze wzrostem stężenia estradiolu w wyniku obwodowej aromatyzacji androgenów [25].

Tab.2 Objawy niepożądane i powikłania występujące w przebiegu używania steroidów androgenno-anabolicznych (AAS)

Objawy Objawy niepożądane/ powikłania
Sercowo-naczyniowe Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, arytmia, hipertrofia lewej komory mięśnia sercowego (LVH), upośledzone wypełnienie rozkurczowe, czerwienica, zmieniony profil lipidowy, zakrzepica.
Wątroba Hepatotoksyczność (podwyższone transaminazy ALT, AST), żółtaczka, skłonność do powstawania nowotworów.
Dermatologiczne Trądzik, ginekomastia, rozstępy, alopecia, nadmierne owłosienie.
Reprodukcyjno-hormonalne Zmiany libido, obniżona płodność, obniżone stężenie hormonu luteinizującego (LH) i folikulotropowego (FSH)
Specyficzne dla mężczyzn Hipogonadyzm hipogonadotropowy, atrofia jąder, upośledzona spermatogeneza, zmiany libido, impotencja, bezpłodność, hipertrofia prostaty. Feminizacja (ginekomastia) w wyniku aromatyzacji egzogennego testosteronu do metabolitów estrogenu.
Specyficzne dla kobiet Nadmierne owłosienie/maskulinizacja, zwiększona ilość włosów na twarzy, pogłębienie głosu, nieregularne miesiączki lub brak miesiączki, hipertrofia łechtaczki, zmniejszenie gruczołu piersiowego, łysina typu męskiego.
Specyficzne dla wieku dorastania Przedwczesne zamknięcie nasad kostnych, przedwczesne dojrzewanie płciowe
Behawioralne Zmiany nastroju, agresja, zespoły maniakalne i depresyjne, uzależnienie, zespół abstynencyjny
Związane z iniekcją
Podbiegnięcia krwawe w miejscach wkłuć, zwłóknienia, urazy nerwowo-naczyniowe, infekcje: ropnie bakteryjne, septyczne zapalenie stawów, wstrząs septyczny, zakażenie wirusem HIV, zapalenie wątroby typu B i C, uszkodzenia nerwów (kulszowego, ramiennego)


Do charakterystycznych, dla stosowania AAS, objawów zaliczają się: bezsenność, jadłowstręt, nadpobudliwość, obniżenie libido, uczucie przewlekłego zmęczenia, bóle głowy, bóle mięśniowo-stawowe, zaburzenia nastroju, a nawet ciężkie zaburzenia depresyjne ze skłonnościami samobójczymi (przy próbie ich odstawienia) oraz potrzeba i dążenie do ponownego przyjęcia substancji uzależniającej AAS [8, 9,11, 24, 34], a także zespoły hipomaniakalne i maniakalne [44, 46, 30].
Używanie AAS nasila trądzik i łysienie typu męskiego, u mężczyzn powoduje ginekomastię, przerost gruczołu krokowego, atrofię jąder, a u kobiet zaburzenia miesiączkowania, hirsutyzm i przerost łechtaczki [21]. AAS upośledzają funkcje wątroby, mogą wywołać cholestatyczne zapalenie wątroby z żółtaczką oraz rozwój złośliwych nowotworów wątroby [19, 29, 58]. Indukowane przez steroidy anaboliczne zmiany w profilu lipidowym (wzrost LDL, obniżenie HDL) prowadzą do przedwczesnego rozwoju miażdżycy i zwiększają ryzyko zapadalności na chorobę wieńcową [23, 29, 32, 56, ]. W piśmiennictwie opisano w związku z używaniem AAS występowanie nadciśnienia tętniczego, udarów mózgu, miokardiopatii, zaburzeń rytmu serca, zakrzepicy [23, 29, 38, 41].

Kryteria rozpoznawania uzależnienia od AAS i obraz kliniczny uzależnienia

Androgenizacja społeczna związana z przyjmowaniem przewlekłym AAS w dużych dawkach powoduje rozwój tolerancji i występowanie zespołu abstynencyjnego przy próbie ich odstawienia.
Uzależnienie od steroidów anabolicznych po raz pierwszy opisali Copeland i wsp., w 1998 roku [16]. Uzależnienie to spełniało pięć z siedmiu kryteriów wg klasyfikacji DSM IV [16]. Uzależnienie od AAS, wg kryteriów DSM-IV, stwierdzono u 57% sportowców używających steroidów anabolicznych - badania Gridley’a i Hanrahana [20], w innych badaniach uzależnienie od AAS wg kryteriów DSM-III R, występowało u 14% do 69% badanych (Clancy i wsp.,1992, Malone i wsp.,1995) [15, 30].
W klasyfikacji ICD-10, stosowanej najczęściej w Polsce, uzależnienie od AAS nie jest wyodrębnione, w związku z tym zaliczane jest do F19 - zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem kilku substancji lub substancji innych niż ww. [35]. Zespół uzależnienia jest zdefiniowany w tej klasyfikacji jako kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, a przyjmowanie substancji lub grupy substancji dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość. Uzależnienie od AAS nosi cechy wspólne dla wszystkich rodzajów uzależnień. Należą do nich:
• zaburzenia w sferze psychologicznej obejmujące zmiany zachowań, polegające na przymusie ciągłego lub okresowego zażywania substancji, trudności w kontrolowaniu jego zażywania - rozpoczęcia, zakończenia lub ilości;
• zaburzenia w sferze biologicznej związane z używaniem substancji dotyczą występowania charakterystycznego zespołu odstawienia, upośledzenia funkcji poznawczych, kontynuowania zażywania substancji mimo dowodów i wiedzy pacjenta o tym, że wywołała ona uszkodzenia narządów wewnętrznych;
• wzrost tolerancji;
• zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym, skupienie uwagi na kształtowaniu sylwetki ciała i aktywności mającej na celu pozyskanie substancji.
Wśród objawów psychicznych uzależnienia od AAS charakterystyczne są: osłabienie pamięci i pojmowania, zaburzenia koncentracji uwagi, zaburzenia krytycyzmu, chwiejność afektywna, zaburzenia snu, spadek zainteresowań, lęk, skłonność do zachowań agresywnych.
Zaprzestanie przyjmowania dużych dawek AAS, po uprzednim długotrwałym ich stosowaniu, obok zaburzeń endokrynologicznych (hipogonadyzmu hipogonadotropowego) może prowadzić do rozwinięcia się zespołu abstynencyjnego [8, 24, 33].
Zespół abstynencyjny AAS składa się z szeregu objawów występujących w różnej konfiguracji i nasileniu i przeważnie ma charakter dwufazowy [24]. W pierwszej fazie dominują objawy wynikające z zaburzeń układu adrenergicznego (podobne do objawów zespołu abstynencyjnego opiatowego): niepokój, uczucie osłabienia, bezsenność, nudności, bóle głowy, dreszcze, przyspieszenie akcji serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, uogólnione bóle mięśniowe. W drugiej, zwykle w czasie tygodnia, rozwija się depresja posteroidowa z dążeniem do ponownego przyjęcia substancji AAS [11, 24].
.
Problemy związane z odstawieniem steroidów anabolicznych

Problemy związane z odstawieniem AAS, takie jak zmniejszone rozmiary i siła mięśni, zmęczenie, nastrój depresyjny i obniżone libido, mogą występować u osób stosujących AAS i utrzymywać się przez kilka miesięcy [10]. Takie objawy generują silne pragnienie powrotu do przyjmowania AAS (ang.craving) [8, 9].
Zespół odstawienny posteroidowy wymaga leczenia. Celem leczenia jest wyrównanie równowagi hormonalnej oraz łagodzenie objawów abstynencyjnych adrenergicznych. W celu łagodzenia tych objawów stosuje się klonidynę (antagonistę receptorów adrenergicznych 2), estry testosteronu, niesterydowe leki przeciwzapalne- naproksen, ibuprofen, inhibitory cyklooksygnazy-2 (leczenie dolegliwości bólowych m.in. mięśni i stawów związanych z przewlekłym stanem zapalnym) [34].
W leczeniu objawów depresyjnych zespołu abstynencyjnego stosuje się selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny najczęściej fluoksetynę, paroksetynę, sertralinę [31, 34]. Nie są wskazane trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) i inhibitory monoaminooksydazy (IMAO), które mogą nasilać działanie kardiotoksyczne (ortostatyczne spadki ciśnienia, zaburzenia rytmu serca) i hepatotoksyczne działanie sterydów anabolicznych. Ponadto TLPD mają działanie cholinolityczne i z tego powodu nie powinny być stosowane u pacjentów z przerostem gruczołu krokowego, objawu często występującego w przebiegu stosowania AAS ].
Rozpoczęcie leczenia hormonalnego wskazane jest, gdy występują wyraźne kliniczne objawy hipogonadyzmu lub utrzymują się nieprawidłowości w wynikach badań hormonalnych (dysfunkcja osi podwzgórzowo-przysadkowo-gonadalnej) lub seminologicznych. W leczeniu hormonalnym zastosowanie znalazły pochodne testosteronu, ludzka gonadotropina kosmówkowa, syntetyczna gonadoliberyna (podawana pulsacyjnie) oraz antyestrogeny [6, 34].

Problemy związane z leczeniem osób używających AAS i SPA

Przy jednoczesnym używaniu SPA występuje ryzyko niekorzystnych interakcji, synergizm, potencjalizacja działania oraz większe nasilenie objawów psychopatologicznych. Obserwuje się gorsze efekty farmakoterapii oraz więcej poważnych objawów niepożądanych i często większe trudności diagnostyczne towarzyszących zaburzeń afektywnych oraz gorsze funkcjonowanie społeczne pacjenta.

Długoterminowe zagrożenia dla zdrowia

Najpoważniejszymi konsekwencjami długoterminowego stosowania AAS są zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, zwiększone ryzyko zawału mięśnia sercowego oraz nagłej śmierci z powodów sercowo-krążeniowych [32, 41, 59]. Ryzyko śmiertelności wśród stosujących chronicznie AAS jest 4,6 razy większe, niż u niestosujących AAS [40]. Chociaż uważa się, że używanie AAS jest czynnikiem etiologicznym powstawania niektórych nowotworów, jednak w piśmiennictwie mało jest doniesień wiążących stosowanie AAS z występowaniem nowotworów wątroby, rakiem nerek i nowotworami jąder [41] .

AAS aspekty prawne

Rynek nielegalnego obrotu środkami anabolicznymi w naszym kraju rozwija się w sposób niekontrolowany. Zgodnie z polskimi przepisami podlega karze nielegalne sprowadzanie steroidów (przemyt) i handel nimi. AAS nie mogą być zatem rozprowadzane i sprzedawane poza obrotem aptecznym. AAS znajdują się na liście środków dopingowych Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 09.2004, których stosowanie jest nielegalnie. Społeczna androgenizacja związana z przyjmowaniem AAS i różnych odżywek zawierających prekursory testosteronu i nandrolonu nie podlega jednak, w naszym kraju, regulacji prawnej [26].
Dopóki steroidy anaboliczno-androgenne będą praktycznie wyłączone spod kontroli, ich bezkrytyczne stosowanie pozamedyczne może przyczyniać się do wielu poważnych powikłań zdrowotnych.
Obserwowane stosowanie tych substancji przez młodych mężczyzn i zaznaczający się wzrost zainteresowania AAS przez adolescentów a nawet dzieci wymaga wprowadzenia do programów edukacji szkolnej prozdrowotnej treści dotyczących zagrożeń związanych z używaniem nie tylko SPA ale również AAS.

Zagrożenia wynikające ze stosowania AAS - podsumowanie

1. Zaburzenia afektywne występujące w przebiegu używania AAS wiążą się często z poważnym zagrożeniem, jakim jest ryzyko podjęcia próby samobójczej.
2. Zachowania agresywne związane z używaniem AAS wiążą się z możliwością podjęcia poważnego czynu przestępczego - zabójstwa lub innego przestępstwa kryminalnego.
3. W przebiegu używania AAS występuje uzależnienie oraz wysokie ryzyko różnych powikłań zdrowotnych mogących doprowadzić do zgonu. Zagrożenia te są wielokrotnie większe w przypadku łączenia AAS i SPA.
4. W Polsce problem społeczny tzw. androgenizacji przez młodych ludzi nie jest rozpoznany, nie ma też oceny rozpowszechnienia współwystępowania zaburzeń psychicznych, które mogą towarzyszyć używaniu AAS.
5. Społeczna androgenizacja związana z przyjmowaniem AAS i różnych odżywek zawierających prekursory testosteronu i nandrolonu nie podlega, w naszym kraju, regulacji prawnej.

Piśmiennictwo:

Bagatell C.J., Bremner W.J.: Androgens in men—uses and abuses. N. Eng. J. Med. 1996; 334: 707-714.
Bardin C.W.: The anabolic action of testosterone. N. Eng. J. Med. 1996; 335 (1):1-7.
Bhasin S., Bremner W.J.: Clinical review 85: emerging issues in androgen replacement therapy. J Clin. Endocrinol. Metab. 1997, 82: 3-8.
Bhasin S., Storer T.W., Storer T.W, Berman N., Callegari C., Clevenger B., Phillips J., Bunnell T.J., Tricker R., Shirazi A., Casaburi R.: The effects of supraphysiological doses of testosterone on muscle size and strength in normal men. N. Eng. J Med. 1996, 4, 335(1): 1-7.
Bhasin S, Woodhouse L, Casaburi R, Singh AB, Bhasin D, Berman N, Chen X, Yarasheski KE, Magliano L, Dzekov C, Dzekov J, Bross R, Phillips J, Sinha-Hikim I, Shen R, Storer TW.: Testosterone dose-response relationships in healthy young men. Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab. 2001, 281(6):E 1172-1181.
Bickelman C., Ferries L., Eaton R.P.: Impotence related to anabolic steroid use in a body builder. Response to clomiphene citrate. West. J. Med. 1995, 162(2):158-160.

Za Biuletynem Informacyjnym Problemy Narkomanii 4-2005 r.

A ja poprostu chciałem znaleźć info co ludzie sądzą o stężeniu stanozololu w winku oral Dynamic Development. Bleee

Cregg nie chodziło o sogacza. W gruncie rzeczy to powinna go dostać ta panna co to napisała ale nie siedzi pewnie na sfd . Poprostu trafiłem na to przez przypadek i uznałem że to ciekawe a w związku z tym warto żeby chętni na sfd się z tym zapoznali. Poza tym polecam i inne w tym biuletynie np. pierwszy dotyczy zjawiska agresjii społecznej, kwestii socjologicznych jak i fizjologicznych. Ogólnie niezłe.

Bodajże już było.
Albo czytałem gdzie indziej.

Masz rację sorki przez przypadek nie wkleiłem do końca.
No i końcówka od "Kryteria rozpoznawania uzależnienia.." naprawdę dobra.
Uzupełniam.


Bolding G., Sherr L., Elford J.: Use of anabolic steroids and associated health risks among gay men attending London gyms. Addiction. 2002; 97:195–201.
Brower K.J.: Anabolic steroid abuse and dependence. Curr. Psych. Rep. 2002; 4(5): 377–387
Brower K.J, Eliopulos G.A.,Blow F.C., Catlin D.H., Beresford T.D.:.Evidence for physical and psychological dependence on anabolic androgenic steroids in eight weight lifters. Am. J. Psyc. 1990, 147(4): 510- 512
Brower K.J: Withrawal from anabolic steroids. Curr. Ther. Endocrinol Metab. 1997, 6: 338-343.
Brower K.J., Blow F.C., Eliopulos G.A., Beresford T.P.:Anabolic-androgenic steroids and suicide. Am. J. Psych., 1989,146(8): 1075
Brower K.J., Blow F.C., Young J.P., Hill E.M.: Symptoms and correlates of anabolic-androgenic steroid dependence. Br. J Addict. 1991; 86(6): 759- 768
Buckley W.E., Yesalis C.E., Friedl K.E., Anderson W.A., Streit A.L, Wright I.E.: Estimated prevalence of anabolic steroid use among male high school seniors. JAMA. 1988; 260(23): 3441–3445.
Burnett K.F., Kleiman M.E.: Psychological characteristics of adolescent steroid users. Adolescence 1994 Spring; 29(113):81-89.
Clancy G. P., Yates W.R: Anabolic seroid use among substance abusers in treatment J. Clin. Psych. 1992, 53(3): 97-100.
Copeland J., Peters R., Dillon P.: A study of 100 anabolic-androgenic steroid users. Med. J. Aust. 1998, 16; 168 (6): 311-2
Evans N.A.: Gym and tonic: a profile of 100 male steroid users. Br. J Sports Med. 1997; 31: 54–58.
Evans N.A.: Local complications of self-administered anabolic steroid injections. Br. J. Sports Med. 1997, 31: 349-350
Goldman B.: Liver carcinoma in an athlete taking anabolic steroids. J.Am. Osteopath. Assoc., 1985, 85(2): 56
Gridley D.W., Hanrahan S.J.: Anabolic-androgenic steroid use among gymnasium parti****nts: dependence, knowledge and motives. Sport Health 1994, 12,11
Haupt H.A., Rovere G.D.:. Anabolic steroids: a review of the literature. Am J Sports Med. 1984;12: 469–484.
Irving L.M., Wall M., Neumark-Sztainer D., Story M.:Steroid use among adolescents: findings from project EAT. J Adolesc Health. 2002, 3(4)0: 243–252.
Jarow J.P., Lipshultz L.I: Anabolic steroid-induced hypogonadotropic hypogonadism. Am. J. Sports Med. 1990, 18, 429-431.
Kashkin K.B., Kleber H.D.: Hooked on hormones? An anabolic steroid addiction hypothesis. JAMA, 1989, 262 (22), 3166-70.
Kuhn C.M.: Anabolic Steroids. Recent Prog. Horm. Res. 2002, 57: 411-434.
Kwiatkowska D., Chrostowski K., Partyka E., Wójcikowska-Wójcik B.: Nandrolon-metody wykrywania. Sport Wyczynowy, 2001, 7-8:439-440.
Laure P.: Doping: epidemiological studies. Presse Med. 2000, 29, 24:1365-1372.
Langwiński R., Kleinrok Z.: Farmakologia układów hormonalnych. Męskie hormony płciowe i steroidy anaboliczne. W: Kostowski W.(red.) Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. W-wa, PZWL, 2001:335- 342.
Lenders J.W., Demacker PN, Vos JA, Jansen PL, Hoitsma AJ, van 't Laar A, Thien T: Deleterious effects of anabolic steroids on serum lipoproteins, blood pressure, and liver function in amateur body builders. Int. J. Sports Med., 1988, 9(1): 19-23.
Malone D.A., Dimeff R.J., Lombardo J.A., Sample R.H..: Psychiatric effects and psychoactive substance use in anabolic- androgenic steroid users. Clin J Sport Med 1995; 5 (1): 25-31
Malone D.A., Dimeff R.J.: The use of fluoxetine in depression associated with anabolic steroid withdrawal: a case series. J.Clin.Psych., 1992, 53, 130
Melchert R.B., Welder A.A.: Cardiovascular effects of androgenic-anabolik steroids. Med. Sci. Sports Exerc. 1995, 27: 1252-1262.
Martikainen H, Alen M, Rahkila P, Vihko R.: Testicular responsiveness to human chorionic gonadotropin during transistent hypogonadotropic hipogonadism induced by androgenic/anabolic steroids in power athletes. J. Steroid Biochem., 1986, 25 (1): 109-112
Mędraś M., Tworowska U.: Treatment strategies of withdrawal from long-term use of anabolic-androgenic steroids. Pol. Merkuriusz Lek. 2001,11(66):535-538.
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, ICD-10. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, 2000.
Midgley S.J., Heather N., Best D., Henderson D., McCarthy S., Davies J.B.: Risk behaviours for HIV and hepatitis infection among anabolic-androgenic steroid users. AIDS Care. 2000 12 (2): 163-170
Miłęk M., Mędraś M.: Biologiczne działanie substancji androgenno-anabolicznych. Med. Sport. 1995, 6: 14
Mochizuki R.M., Richter K. J.: Cardiomyopathy and cerebrovascular accident associated with anabolic-androgenic steroid use. Phys. Sports Med., 1988, 16: 109
National Institute on Drug Abuse. About anabolic steroid abuse. NIDA Notes 2000, 15: 15
Parssinen M., Kujdala U., Vartiainen E., Sarna S., Seppala T.: Increased premature mortality of competitive power lifters suspected to have used anabolic agents. Int. J. Sports Med. 2000, 21(3): 225-227.
Parssinen M., Seppala T.: Steroid use and long term health risks in former athletes. Sports Med. 2002, 32: 83-94
Perry P.J., Andersen K.H., /Yates W.R.: Illicit anabolic steroid use in athletes: a case series analysis. Am. J. Sports Med. 1990, 18: 422-428 [Abstr.]
Perry H.M., Wright D., Littlepage B.: Dying to be big: a review of anabolic steroid use. Br. J Sports Med. 1993; 26: 259–261.
Pope H.G. Jr., Katz D.L.: Psychiatric and medical effects of anabolic-androgenic steroid use. A controlled study of 160 athletes. Arch. Gen. Psychiatry. 1994, 51 (5): 375-382.
Pope H.G.. Jr., Katz D.L., Champoux R.: Anabolic-androgenic steroid use among 1,010 college men. Phys. Sports Med. 1988; 16: 75–92.
Pope H. G., Kouri E.M., Hudson J.I.: Effects of supraphysiological doses of testosterone on mood and aggression in normal men: a randomized controlled trial. Arch. Gen. Psychiatry. 2000, 57: 133-140.
Rewerski W., Pasierbski. Farmakologiczne aspekty dopingu. W: Rewerski W., Nazar K. (red.) Doping. W-wa, PZWL, 1995:126-144.
Rich J.D., Dickinson B.P, Flanigan T.P., Valone S.E.: Abscess related to anabolic-androgenic steroid injection. Med. Sci. Sports Exerc. 1999; 31(2): 207-209.
Rubinow D.R., Schmidt P.J.: Androgenes, brain and behavior. Am. J. Psychiatry, 1996, 153: 974-984.
Scott M.J., Scott A.M.: HIV infection associated with injections of anabolic steroids. JAMA 1989; 262: 207-208.
Sierosławski J.: Używanie narkotyków i alkoholu przez młodziez szkolną. ESPAD 2003. W-wa, IPiN, 2003: 3-104.
Sinha-Hikim I., Artaza J., Woodhouse L., Gonzalez-Cadavid N., Singh A.B., Lee M.I., Storer T.W., Casaburi R., Shen R., Bhasin S..: Testosterone-induced increase in muscle size in healthy young men is associated with muscle fiber hypertrophy. Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab. 2002, 283(1): E154-164.
Snyder PJ, Peachey H, Hannoush P, Berlin JA, Loh L, Lenrow DA, Holmes JH, Dlewati A, Santanna J, Rosen CJ, Strom BL.: Effect of testosterone treatment on body composition and muscle strength in men over 65 years of age. J Clin. Endocrinol. Metab. 1999; 84(8): 2647–2653.
Stilger V.G., Yesalis C.E.: Anabolic-androgenic steroid use among high school football players. J Comm. Health. 1999; 24(2):131–145.
Tamaki T., Uchiyama S., Uchijama Y., Akatsuka A., Roy R.R., Egerton V.R.: Anabolic steroids increase exercise tolerance. Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab.2001, 280(6): E973-981
Thompson P.D, Cullinane E.M., Sady S.P., Chenevert C., Saritelli A.L., Sady M.A., Herbert P.N.: Contrasting effects of testosterone and stanazol on serum lipoprotein levels. JAMA, 1989, 24, 261”(8): 1165-1168.
Tung-Ping S., Pagliaro M., Schmidt P.J., Pickar D., Wolkowitz O., Rubinow D.R..: Neuropsychiatric effects of anabolic steroides in male normal volunteers. JAMA, 1993, 269, (21): 2760-2764.
Westaby D., Ogle S.J., Paradinas F.J., Randell J.B., Murray-Lyon I.M..: Liver damage from long-term methyltestosterone. Lancet. 1977 , 6; 2(8032): 262-263.
Wight J.N., Salem D.: Sudden cardiac death and the „athlete’s heart”. Arch. Intern. Med. 1995, 155: 1473-1480
Wilson J.D.: Androgens. In: Hardman J.G., Limbird L.E., Molinoff P.B, Ruddon R.W., eds. Goodman and Gilman’s. Experimental Basis of Therapeutics. New York, NY.: McGraw-Hill; 1996: 1441-1457.
Yesalis CE, Bahrke M.S.: Anabolic-androgenic steroids and related substances. Curr Sports Med Rep. 2002 Aug;1(4):246-52.
Yesalis C., Kennedy N., Kopstein A., Bahrke A.: Anabolic-androgenic steroid use in the United States. JAMA 1993; 270:1217-1221


Praca została opublikowana w Kwartalniku Psychiatria i Psy- chologia Kliniczna Vol. 5 nr 2/2005. Przedruk za zgodą Redaktora Naczelnego czasopisma.

Zgoda oczywiście dla Biuletynu Informacyjnego Narkomanii a nie dla mojego kopiuj-wklej

Zmieniony przez - Marqz w dniu 2008-05-14 11:08:52

Są błędy.

Przypuszczam Body że chodzi Ci o te stosunki anaboliczności do androgenności nandro i innych środków czy tak ?

Zmieniony przez - Marqz w dniu 2008-05-14 11:32:29

Właśnie to rzuciło mi się w oczy

moze ktos strescic?

chyba chodzi o to, że saa to samo zło...
ZŁO!
ZŁO!
ZŁO!

Masz Marku tego SOGa jesli o to chodziło

same problemy wymienione , które i tak rzadko mogą wystąpić ...

Zmieniony przez - user_85612 w dniu 2008-05-14 14:50:19

Wcale nie tak rzadko.Lepiej mieć świadomość