Zmęczony codziennymi zajęciami kładziesz się wreszcie do ciepłego łóżka i w mgnieniu oka zapadasz w głęboki, regenerujący sen, by rano powitać nowy dzień z naładowanymi akumulatorami, rześki i wypoczęty.
Cóż, rzeczywistość czasem bywa trochę odmienna od fikcji i jeśli ten scenariusz Cię nie dotyczy bardzo możliwe, że jesteś jednym z 250 mln ludzi cierpiących na bezsenność. Polecam zatem przeczytanie odpowiedzi na zamieszczone niżej 5 prostych pytań, które pozwolą lepiej zrozumieć tą uciążliwą chorobę, poznać jej przyczyny i sposoby zapobiegania.
1. Kiedy możesz zdiagnozować bezsenność?
Jeśli trudności w zasypianiu trwają dłużej niż 30 minut, budzisz się co najmniej godzinę przed czasem, a w trakcie snu wybudzasz się na więcej niż 3 minuty co najmniej 4 razy.
2. Jaka może być, biorąc pod uwagę długość trwania?
Gdy objawy trwają...
... kilka dni, mówimy o bezsenności przygodnej;
... poniżej 3 tygodni - o krótkotrwałej,
... powyżej 3 tygodni mamy do czynienia z przewlekłą jej odmianą - jej skutki są najpoważniejsze.
3.Dlaczego spotkała właśnie Ciebie, czyli jakie mogą być jej przyczyny?
- Emocjonalne, np. depresja, nerwica;
- Stres, pośpiech, złość;
- Picie alkoholu, kawy i/lub coca-coli, zwłaszcza przed snem;
- Kładzenie się spać z przepełnionym żołądkiem;
- Objawy chorób somatycznych, jak ból, świąd lub duszności;
- Zaburzenia w produkcji melatoniny (hormonu regulującego nasz cykl dobowy), które powoduje m.in.:
~~~ częste przysypianie w ciągu dnia i budzenie się zbyt wcześnie rano,
~~~ praca do późna przy sztucznym świetle,
~~~ oglądanie telewizji przed snem,
~~~ nieregularne pory zasypiania i wstawania z łóżka,
~~~ niedosypianie w dni robocze i nadrabianie zaległości w weekendy;
- Czasem powodem może być również przetrenowanie lub zbyt niska podaż kcal w stosunku do zapotrzebowania! (Uwaga odchudzający się!);
- Niewygodne łóżko.
4. Czym grozi?
- Brakiem wypoczynku mimo snu;
- Pogorszeniem się ogólnego samopoczucia, drażliwością, apatią;
- Trudnościami w funkcjonowaniu w ciągu dnia;
- Osłabieniem systemu odpornościowego;
- Zwiększonym ryzykiem zachorowania na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, zawał serca oraz na niektóre nowotwory, a także depresję;
- Łatwiejszym popadaniem w uzależnienia;
- Większym narażeniem na wypadki drogowe;
- Spadkiem wydolności intelektualnej, a więc częstszym popełnianiem błędów, np. w pracy;
- Słabszą wydolnością fizyczną;
- Zmniejszonym wydzielaniem hormonu regulującego apetyt, czyli leptyny, za to zwiększoną produkcją jej antagonistki - greliny, odpowiedzialnej za wzmaganie głodu. To z kolei może powodować otyłość.
- W mniejszej ilości również produkowany jest hormon wzrostu (uwaga kulturyści!), który najaktywniej wydziela się właśnie podczas snu.
5. Jak ZAPOBIEGAĆ i jak z nią WALCZYĆ? Czyli naturalne i farmakologiczne sposoby na udany sen:
A) Należy wyeliminować wszystkie czynniki emocjonalne które potencjalnie mogą być przyczyną bezsenności (patrz: pyt. 3). Pomocne w tym mogą być techniki relaksacyjne, np. ciepła kąpiel, spokojna muzyka, zajęcia jogi, picie herbat ziołowych (melisa). Starać się odreagowywać stres i złość w ciągu dnia, aby wieczorem nie zaprzątać sobie głowy problemami.
B) Ważne jest również uregulowanie naszego cyklu dobowego np. poprzez wstawanie i zasypianie o tych samych godzinach.
C) Ograniczyć ilości światła jaka dociera do sypialni przed snem - im jest go mniej tym dla nas lepiej.
D) Jeśli nasz wysiłek fizyczny w ciągu dnia jest znikomy można go wprowadzić (zwłaszcza na świeżym powietrzu), jednocześnie pamiętając by nie ćwiczyć tuż przed snem, a także umiejętnie dozować dawkę ruchu i nie doprowadzić do przetrenowania.
E) Nie objadać się przed snem, na kolację spożywać produkty lekkostrawne. Można wypróbować też stare, babcine sposoby, czyli wypić kubek ciepłego mleka z miodem
F) Jeśli powyższe metody nie pomagają - udać się do lekarza, który może wydać receptę na tabletki nasenne. Należy jednak stosować je rozważnie i w ostateczności: niektóre, długo stosowane, uzależniają! W dodatku sen po ich zażyciu nie jest snem fizjologicznym - niektóre jego fazy zostają zaburzone.
G) Innym rozwiązaniem jest kupno wydawanej bez recepty, sztucznie produkowanej melatoniny. Jednak przeznaczona jest ona głównie dla osób niewidomych oraz ludzi często zmieniających strefy czasowe. W tym przypadku również należy być ostrożnym - nie do końca poznano jeszcze efekty uboczne jej stosowania!
Pamiętaj - najpierw stosujemy proste, naturalne metody! - przecież nie chcemy jeszcze bardziej sobie zaszkodzić
I jeszcze trochę statystyk oraz ciekawostek na koniec:
# Ilość snu dla każdego jest sprawą indywidualną, ale większość ludzi śpi 8-9 godzin na dobę.
# Ekstremalnym przypadkiem był Napoleon, któremu wystarczały jedynie 4 godziny snu na dobę, oraz Leonardo da Vinci - spał tylko kwadrans, co kilka godzin.
# Podczas całego życia człowiek przesypia średnio 20 lat.
#Optymalna długość snu dla mężczyzn to 7 godzin i 58 minut, a dla kobiet 7 godzin i 12 minut.
# Polacy wśród narodów europejskich śpią najkrócej, bo średnio tylko 6 godzin.
# 7 godzin za to przesypiają mieszkańcy Skandynawii, a reszta populacji kontynentu śpi około 8-9 h/dobę.
Mam nadzieję, że komuś się przyda
ŹRÓDŁO: Napisane na podstawie artykułu "Czy wiesz, dlaczego źle śpisz?" zamieszczonego we wrześniowym wydaniu magazynu 21.WIEK